Gần 99% dân cư thời cổ đại 'biến mất' vào 900.000 năm trước

Ngày nay, hành tinh của chúng ta có hơn 8 tỷ người, một sự tương phản đáng kinh ngạc với thế giới cách đây 800.000 - 900.000 năm. Những khám phá khoa học gần đây đã làm sáng tỏ một bước ngoặt quan trọng trong quá trình tiến hóa của loài người, nổi bật trong đó là sự kiện gần như tuyệt chủng đối của người Homo erectus. Theo đó, trong thời kì kỷ băng hà khắc nghiệt, tổ tiên chúng ta đã phải đối mặt với một tình huống vô cùng nguy hiểm. Manh mối di truyền xác định hiện tượng "thắt cổ chai quần thể" xảy ra vào khoảng 813.000 - 930.000 năm trước, khi 98,7% các quần thể sinh sản bị biến mất. 

Điều đáng kinh ngạc là tổ tiên của chúng ta đã phải chịu đựng một kịch bản kéo dài dẫn đến tình trạng gần như tuyệt chủng, sự sống sót của họ là nhờ vào quyết tâm và... may mắn. Tất nhiên, không thể phủ nhận sự kiên cường của một quần thể nhỏ khi chống chọi với mọi khó khăn để tồn tại trong hơn 100.000 năm. Nó được xem là sự kiện quan trọng giúp định hình quá trình tiến hóa của loài người.

Sự suy giảm số lượng người Homo erectus diễn ra song song với sự thay đổi của khí hậu và sự xuất hiện của nhiều loài khác. Trong đó, những người đã tuyệt chủng được cho là người Neanderthal và người Denisovan. Theo các nghiên cứu trước đây thì con người đã tiến hóa ở châu Phi từ 300.000 năm trước đây nhưng vì có quá ít hóa thạch được phát hiện nên chúng ta chưa thể tìm hiểu sâu về quá trình con người tiến hóa ra sao. Các nhà khoa học đã kiểm tra bộ gene của 3.150 người hiện đại từ 10 quần thể người châu Phi và 40 quần thể không phải người châu Phi để nghiên cứu. Sau đó, họ tạo ra một công cụ hiện đại để xác định kích cỡ của tổ tiên người hiện đại dựa trên sự đa dạng về di truyền. 

Giả thuyết được đặt ra là có thể những người còn sống sót sau sự kiện "thắt cổ chai quần thể" đã chia là 3 quần thể di cư đến các châu lục trên Trái Đất. Họ có sự biến đổi về màu da theo chiều hướng nhạt dần, dần lai với nhau và trở thành người hiện đại (đa sắc tộc) như ngày nay.