Yếu tố con người và văn hóa tổ chức trong chuyển đổi số

Ông Trần Hữu Quyền - Chủ tịch Công ty VNPT Technology

Cần nhận thức rằng, Chuyển đổi số không chỉ là một quá trình mà các tổ chức trải qua để trở thành một tổ chức số. Chuyển đổi số không chỉ là về công nghệ. Chuyển đổi số thực sự là xác định lại chiến lược và tư duy văn hóa, chấp nhận thay đổi và sự thay đổi bắt đầu từ sự hiểu biết, định vị của tổ chức, doanh nghiệp trong mô hình trưởng thành số của tổ chức. Các tổ chức, doanh nghiệp đã và đang tạo ra rất nhiều dữ liệu, và vấn đề đặt ra là làm thế nào để chúng ta sử dụng dữ liệu này để tạo ra giá trị, biến dữ liệu thành tài sản số.

Có rất nhiều yếu tố được xem xét trong các mô hình chuyển đổi số, trong đó có 6 yếu tố được phân tích đánh giá nhiều nhất, bao gồm: (i) Văn hóa, (ii) Công nghệ, (iii) Chiến lược, (iv) Tổ chức, (v) Khách hàng và (vi) Con người / Nhân viên.

Nguồn: Digitization and other forms of innovation in management: Current perspectives on the digital transformation of companies and living environments (innovation and entrepreneurship)

Bài viết này chúng tôi tập trung đánh giá vai trò của các yếu tố phi công nghệ là yếu tố con người và văn hóa tổ chức trong quá trình chuyển đổi số của tổ chức, doanh nghiệp.

Văn hóa tổ chức và sự tập trung của nó vào tương lai đóng một vai trò quan trọng cho chuyển đổi số thành công. 

Tỷ lệ thất bại đối với chuyển đổi kỹ thuật số là 70%. Theo Harvard Business Review, nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ thất bại cao này không chỉ nằm ở những trở ngại về kỹ thuật và tài chính mà còn do văn hóa doanh nghiệp chưa thúc đẩy và thay đổi phù hợp với quá trình chuyển đổi số. 65% lãnh đạo tổ chức, doanh nghiệp thừa nhận rằng văn hóa tổ chức, doanh nghiệp là một trở ngại để chuyển đổi số thành công và họ đang tìm cách chuyển văn hóa của tổ chức để thúc đẩy và hỗ trợ quá trình chuyển đổi số. Văn hóa có thể là một trở ngại hoặc một yếu tố thúc đẩy chuyển đổi kỹ thuật số thành công.

Nguồn: Gartner

Một số nghiên cứu thấy rằng văn hóa của các tổ chức trưởng thành số đều có những đặc điểm chung chẳng hạn như thử nghiệm nhanh, dám đương đầu với rủi ro nhiều hơn và đặc biệt là chú trọng đầu tư vào tài năng. Ngoài ra, họ coi trọng kỹ năng mềm ở người lãnh đạo hơn sức mạnh kỹ thuật. Văn hóa công ty phải cho phép tự do thử nghiệm, có chỗ cho sự sáng tạo và thử nghiệm liên tục và học hỏi từ những sai lầm. Tuy nhiên, việc thiết lập một nền văn hóa như vậy đòi hỏi cam kết mạnh mẽ và liên tục từ lãnh đạo tổ chức (Hội đồng quản trị và Tổng giám đốc điều hành trong các doanh nghiệp) phải ủng hộ chiến lược chuyển đổi số. Do đó, thành công chuyển đổi số đòi hỏi các nhà lãnh đạo số có khả năng quản lý sự phức tạp, truyền cảm hứng và phát triển các nền văn hóa số mang lại thành công và thúc đẩy sự phát triển của các giải pháp kỹ thuật số sáng tạo chấp nhận rủi ro đầu tư.

Về nguồn lực, chìa khóa thành công cho bất kỳ tổ chức nào là con người của tổ chức đó, nếu không có đúng người, tổ chức khó có thể thành công. Chuyển đổi số cần có một cái nhìn về nhân sự hiện có, vai trò và kỹ năng của họ, đặc biệt các KỸ NĂNG SỐ đảm bảo thực hiện chuyển đổi số. Trước tiên, chúng ta cần đánh giá mức độ trưởng thành số của nhân sự trong tổ chức, xem họ có kinh nghiệm, kiến thức và kỹ năng phù hợp để triển khai các sáng kiến, các chương trình chuyển đổi số hay không? Nhân sự cần được đào tạo, bổ túc các kiến thức, kỹ năng số phù hợp cho quá trình chuyển đổi số của tổ chức. Đi kèm với đó là sự dịch chuyển văn hóa của tổ chức, doanh nghiệp phù hợp với mức độ trưởng thành số của nó. Bên cạnh đó, là sự chuyển đổi sự hiểu biết của khách hàng cũng như cách sử dụng sản phẩm, dịch vụ của tổ chức, doanh nghiệp và cách mà khách hàng bị ảnh hưởng bởi những thay đổi mà chuyển đổi số mang lại.

Yếu tố con người đặc biệt quan trọng bao gồm nhân viên với các kỹ năng và năng lực của họ. Ngoài các nguồn lực công nghệ cần thiết để chuyển đổi số thành công, nó cũng đòi hỏi kỹ năng và kinh nghiệm của con người với các công nghệ số khác nhau. Khoảng cách kỹ năng ngày càng tăng giữa lực lượng lao động hiện có và kỹ năng bắt buộc phải cạnh tranh trong một thế giới VUCA (một thế giới đầy biến động, không chắc chắn, phức tạp và mơ hồ thế giới). Một nghiên cứu của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) dự đoán và dự báo nhu cầu kỹ năng ngày càng tăng đối với khả năng nhận thức, kỹ năng hệ thống và giải quyết các vấn đề phức tạp kỹ năng cho tương lai gần. Do đó, các tổ chức phải phát triển và triển khai các chương trình đào tạo phù hợp và phát triển các kỹ năng số cũng như các kỹ năng hoàn toàn mới để củng cố khả năng tuyển dụng và phát triển cá cho nhân nhân viên của họ. Các tổ chức cũng nên tư duy lại về cách thức đào tạo và cung cấp các khóa đào tạo tùy chọn như đào tạo trực tiếp dành cho nhân viên, hackathons, các khóa học trực tuyến. Song song với đó cũng cần thúc đẩy hợp tác với các trường đại học, các vườn ươm và các tổ chức khác để tiếp cận và thu hút tài năng cho tổ chức. Trong một nghiên cứu toàn cầu, 76% các tổ chức trưởng thành số chỉ ra rằng họ cung cấp cho nhân viên của mình các nguồn lực và cơ hội đào tạo để phát triển về kỹ thuật số, điều này thể hiện tầm quan trọng của phát triển tài năng để chuyển đổi số thành công. Hơn thế nữa, các tổ chức nên tạo ra một nơi làm việc hấp dẫn và linh hoạt như cho phép đăng ký làm việc tại nhà, làm việc di động, chia sẻ bàn làm việc, … giúp tăng động lực của nhân viên, giảm chi phí cơ sở hạ tầng và đổi lại, giúp thu hút thế hệ trẻ hiểu biết về kỹ thuật số. 

Có thể thấy, chuyển đổi số đòi hỏi sự thay đổi xuyên suốt về tổ chức cùng với việc triển khai các công nghệ số của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Cần nghiêm túc nhận thức, chuyển đổi số vừa là cơ hội nhưng cũng là thách thức của các tổ chức, doanh nghiệp. Doanh nghiệp nào sớm triển khai chuyển đổi số thì doanh nghiệp đó sẽ có cơ hội tạo bứt phá phát triển, còn doanh nghiệp nào chậm trễ hoặc không triển khai chuyển đổi số thì sẽ có nguy cơ tụt hậu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự tồn tại của bản thân doanh nghiệp.

Nhận thức và thực hiện chuyển đổi toàn diện cả trên các phương diện công nghệ cũng như tổ chức và các yếu tố phi công nghệ làm nền tảng thúc đẩy và đảm bảo chuyển đổi số thành công của tổ chức doanh nghiệp, góp phần xây dựng và phát triển xã hội số, kinh tế số của đất nước.