Dù năm 2011 chưa thực sự kết thúc, hãy cùng nhìn lại để xem Research In Motion (RIM) đã gặp phải điều gì, điều gì làm được, điều nào chưa.
2011 là năm khó khăn cho RIM. Điện thoại BlackBerry phải cạnh tranh gay gắt với các đối thủ trong giai đoạn chuyển giao giữa nền tảng lâu đời sang nền tảng mới. Trong suốt quá trình, họ đã vượt qua những nhận định tồi tệ từ báo giới, đánh giá thấp từ giới đầu tư, sự cố gián đoạn dịch vụ nghiêm trọng, trì hoãn ra mắt sản phẩm, thị phần thu hẹp và nhiều lần truyền thông “hớ”.
Tuy nhiên, BlackBerry không chết, công ty Canada còn đặt nhiều kì vọng vào năm 2012 kế tiếp. Dưới đây là cái nhìn tổng quan về RIM trong phần lớn năm 2011:
PlayBook ra mắt sau thời gian trì hoãn nhưng vẫn gây thất vọng
Sang năm 2011, nỗi phấn khích dành cho máy tính bảng BlackBerry PlayBook đã hạ nhiệt. Thiết bị ra mắt muộn hơn tới 8 tháng sau khi được giới thiệu vào mùa thu năm 2010 khiến mọi người chán ngắt. Một số tin đồn giải thích việc chậm trễ này là do RIM thay đổi nhà sản xuất chip trong khi đang phát triển sản phẩm.
Ngoài thời gian đó, PlayBook cũng không khiến giới công nghệ hài lòng khi cách duy nhất để truy cập ứng dụng e-mail, lịch, sổ địa chỉ và vài ứng dụng khác trên PlayBook là thông qua Bluetooth, “cặp đôi” với smartphone BlackBerry khác. Về điều này, người ta cho rằng lí do chính không phải là vấn đề bảo mật mà là do hệ điều hành mới không hoạt động tốt với cấu trúc máy chủ doanh nghiệp.
Trầm trọng hơn, tham vọng tung PlayBook để thúc đẩy doanh số bán BlackBerry không thành hiện thực khi ngày càng nhiều người chuyển sang iPhone hay điện thoại Android thay thế.
Tuy nhiên, PlayBook cũng làm được vài điều đáng khen ngợi: hỗ trợ đa phương tiện mạnh mẽ, bao gồm cả flash và quay phim HD, tích hợp lõi kép để xử lí game 3D và các hoạt động phức tạp khác. Vấn đề lớn hơn của PlayBook là việc thiết bị đóng vai trò “cửa ngõ” giới thiệu nền tảng mới của RIM.
Tại buổi ra mắt PlayBook, đại diện của RIM xác nhận hệ điều hành máy tính bảng sẽ sớm tìm được đường tới smartphone, và dần thay thế nền tảng Java lỗi thời. Do đó, PlayBook giống như một thứ vô nghĩa trong vài tháng đầu tiên. Bộ công cụ phát triển không trưởng thành thực sự cho tới nửa sau năm 2011, song nhiều khách hàng đã chuyển qua nền tảng khác.
Một trong những mục tiêu phát triển ứng dụng cho PlayBook là thu hút các nhà viết ứng dụng cho nền tảng Android. Khi Android App Player (công cụ RIM phát triển để người dùng có thể chạy phần mềm Android trên PlayBook) sắp sửa ra mắt chính thức, PlayBook lại lâm vào tình cảnh khá bối rối khi người ta lo ngại sẽ có rất ít người thực sự quan tâm và đặt PlayBook làm trọng tâm hàng đầu khi viết ứng dụng.
Đặc biệt trong vài ngày qua, Dingleberry - công cụ “root” (chiếm quyền cao nhất) PlayBook đã xuất hiện, không chỉ cho phép người dùng truy cập kho ứng dụng Android Market mà vấn đề lớn hơn chính là đặt RIM vào tình thế lung lay về uy tín bảo mật vốn có. Mặt khác, Dingleberry gây trở ngại đáng kể khi tung ra smartphone nền tảng BB10 mới, nhưng cách tiếp cận “chậm mà chắc” của RIM cũng đáng được đồng tình khi đó là cách duy nhất để truy lùng những lỗ hổng bảo mật như Dingleberry – có thể làm tổn hại tới danh tiếng của của một dòng sản phẩm.
Do đó, không ngạc nhiên khi mua PlayBook ở thời điểm mới ra mắt không phải lựa chọn đúng đắn, và ngay cả khi giảm giá mạnh trong kì nghỉ lễ, RIM vẫn còn ngồi trên một đống hàng tồn kho lớn.
OS 7 và smartphone mới chưa theo kịp đối thủ
PlayBook chắc chắn thống trị hồ sơ của RIM năm 2011, nhưng smartphone BlackBerry cũng có bước nhảy vọt đáng kể với sự ra mắt của hệ điều hành OS 7 mùa hè này. Một số mẫu máy mới nhất nhận được phản hồi khả quan: BlackBerry Torch 9810, Torch 9850 / 9860, Bold 9900 / 9930, Curve 9350 / 9360, Bold 9790 và sắp tới là Curve 9370. Ba mẫu đầu tiên cao cấp hơn với bộ xử lí tốc độ 1,2 GHz, màn hình phân giải cao, trong khi hai mẫu cuối cùng dù chỉ là dòng phổ thông nhưng vẫn tốt hơn so với các smartphone RIM đưa ra trước đó. Trừ 9850 / 9860 và 9810, số còn lại đều tích hợp công nghệ giao tiếp trường gần NFC, bắt kịp xu hướng thanh toán mới.
Tuy nhiên, BlackBerry vẫn chạy theo các tính năng tiêu chuẩn hiện tại như Mobile Hotspot hỗ trợ kết nối và chia sẻ nhiều thiết bị một lúc thông qua wifi và Bluetooth cũng như tính năng chia sẻ không dây DLNA. Trên hết, không smartphone BlackBerry nào có lõi kép hay kết nối LTE, và độ phân giải màn hình cao nhất chỉ là 800 x 480, trong khi Samsung Galaxy Nexus là 1280 x 720 pixels. Máy ảnh cũng chỉ dừng ở 5MP, và dù có thể quay phim 720p, BlackBerry vẫn thua kém Droid RARZ với máy ảnh 8MP quay phim HD 1080p trong cơ thể mảnh mai hơn. RIM còn thực hiện bước lùi khi máy ảnh của hai mẫu cao cấp Bold 9900 / 9930 không hỗ trợ lấy nét tự động.
Phần mềm mới không khác biệt nhiều so với hệ điều hành OS 6 ra mắt mùa hè năm 2010. OS 7 giới thiệu tính năng tìm kiếm toàn cầu bằng giọng nói, trình duyệt nhanh hơn nhưng không hỗ trợ Flash và giải pháp BlackBerry Balance cân bằng giữa dữ liệu công việc và cá nhân trong điện thoại. Trải nghiệm tổng thể tương đối đơn giản dù vi xử lí mới chắc chắn giúp xử lí trơn tru và mượt mà hơn hẳn vi xử lí 624 MHz trước đó.
Năm 2011, RIM dựa vào BlackBerry Messenger (BBM) nhiều hơn để bán thiết bị, tạo ra dịch vụ âm nhạc BBM Music, tận dụng lợi thế của BBM để chia sẻ âm nhạc giữa các thành viên với nhau. Bản thân BBM không thay đổi gì nhiều so với năm 2009, nhưng RIM mở rộng dịch vụ nhắn tin tức thời trên di động cho các nhà phát triển trên BBM 6.0, cho phép gửi liên kết trực tiếp từ ứng dụng. Apple cuối cùng cũng “nhái” theo BBM với iMessage - dịch vụ tin nhắn miễn phí qua mạng wifi hoặc 3G dành cho các thiết bị iOS.
Điều đáng lưu ý cuối cùng là những điện thoại mới này đều chạy trên hệ điều hành được xây dựng từ nền tảng phần mềm đã 10 năm tuổi. RIM đã cố gắng rất nhiều để thoát khói sự phụ thuộc vào BlackBerry OS nền tảng Java, các thiết bị mới sở hữu phong cách riêng đặc biệt, và RIM đang đi đúng đường để tạo ra khởi đầu mới mẻ trong năm 2012, tuy nhiên về tổng thể, những gì RIM mang lại năm 2011 rõ ràng khá lỗi thời.
Đi xuống, nhưng không ra khỏi cuộc chơi
Bất chấp nhiều tin xấu, RIM vẫn tiếp tục kinh doanh và chưa tiếp nhận mối nguy trực tiếp từ phần còn lại của thế giới không dây. Mọi người có thể đánh giá RIM như Palm trước đó, nhưng so sánh này không hề hợp lí bởi BlackBerry còn cách con đường suy tàn của webOS một quãng rất xa. Hơn nữa, khi HP đã giảm bớt hỗ trợ, các thiết bị webOS vẫn tiếp tục được bán ra. Còn vài năm nữa để điều xấu nhất xảy tới với webOS, và đó là lí do RIM vẫn còn nhiều thời gian.
PlayBook và thử nghiệm mới nhất cho hệ điều hành mới và dường như còn lâu nền tảng này mới tiếp cận smartphone. RIM đã xác định xây dựng BlackBerry 10 cho nhiều thập kỉ. Trong năm tới, khi RIM vén màn mọi sự chuẩn bị, công ty sẽ thực hiện bước nhảy thực sự. Chúng ta đã được liếc qua hai sản phẩm tương lai (BlackBerry London và BlackBerry Milan), và với những người hâm mộ RIM, năm 2012 là một năm xứng đáng để trông ngóng cuộc hồi hương của RIM mà Palm đã không bao giờ làm được.
