Hãy mang theo laptop có cài sẵn bộ phần mềm test. Một chiếc đèn pin nhỏ cũng giúp ích bạn rất nhiều trong việc soi ống kính. Và nhớ, luôn giữ thái độ vui vẻ với người bán.
<>
Tiếp theo bài viết máy ảnh cũ cho người thích DSLR, trong kỳ này chúng ta sẽ tìm hiểu kỹ hơn về cách kiểm tra máy, ống kính bằng các biện pháp kỹ thuật, hạn chế tối đa rủi ro trong việc mua bán.
Vật dụng cần mang theo để kiểm tra (test) máy / ống kính bao gồm:
- Trong trường hợp test thân máy: Laptop có cài sẵn phầm mềm đọc file exif của ảnh như Opanda Exif, PhotoME, v…v.. và phần mềm kiểm tra điểm ảnh DeadPixelTest. Một ống kính có hỗ trợ autofocus của cùng hãng máy đó, có thể mượn bạn bè hoặc yêu cầu người bán máy mang theo.
- Trong trường hợp test ống kính: Một đèn pin loại nhỏ nhưng cho ra luồng sáng nhỏ, tập trung, thường là các loại đèn sử dụng 1 viên pin tiểu; Một chiếc thước kẻ. Một thân máy của cùng hãng ống kính đó, có thể mượn bạn bè hoặc yêu cầu người bán mang theo.
1. Test thân máy
a. Kiểm tra tổng thể bề ngoài
- Nếu chiếc máy bạn đang định mua được rao bán nguyên hộp (fullbox), thì việc đầu tiên cần làm là kiểm tra tất cả giấy tờ kèm theo, so sánh số seri (serial number) ghi ngoài vỏ hộp, trên giấy bảo hành và cạnh dưới của máy xem có khớp nhau không.
- Tiếp đến nhận xét tổng thể về bề ngoài chiếc máy. Chú ý kiểm tra kỹ các ống vít: nếu chúng có dấu hiệu bị toét (cháy ren) hay gỉ sét thì có thể dừng cuộc kiểm tra luôn tại đây, bởi nhiều khả năng chiếc máy này đã bị tháo mở (bung máy) vì một lý do nào đó.
- Kiểm tra các gờ, cạnh xung quanh máy xem có rạn nứt hay xước sát nhiều không. Một vài vết xước nhỏ có thể chấp nhận được do cách để đồ trong túi khi di chuyển, nhưng những vết rạn nứt đồng nghĩa với va đập, rơi vỡ và chiếc máy đó xứng đáng bị “out”.
- Mở tất cả các nắp đậy pin, nắp thẻ nhớ, nắp che dây nguồn video out và nguồn sync máy tính xem chúng có vấn đề gì không. Gỉ sét chứng tỏ chiếc máy này đã quá cũ và thường xuyên phải “dầm mưa dãi nắng”, trong khi bụi cát đóng đầy tố cáo chủ trước là một kẻ… ở bẩn, hiếm khi vệ sinh máy sau khi sử dụng xong. Khi gặp hai trường hợp này, hãy cân nhắc kĩ lưỡng xem đó có phải vấn đề to lớn với bạn không? Nếu không thì đó cũng là cái cớ giúp bạn có thêm lợi thế khi thương lượng giá.
Kiểm tra cả khe cắm thẻ nhớ, nắp đậy pin và che jack video out, sync cable.
- Các máy DSLR có thiết kế đặc trưng với tay cầm bên phải gồ ra, thường được bọc một lớp da hoặc nhung mỏng. Kiểm tra xem lớp da/ nhung này có còn nguyên vẹn hay không. Lần theo viền mép của chúng xem có chỗ nào bị bong tróc, hay có dấu hiệu của keo dán lại hay không. Bởi đằng sau lớp da / nhung này bao giờ cũng có 1 – 2 con ốc vít bắt buộc phải tháo ra khi muốn mở máy.
b. Kiểm tra hoạt động của máy
Nếu chiếc máy bạn đang test vượt qua được tất cả các bước kiểm tra ngoại hình trên đây thì có thể chuyển sang tiến hành kiểm tra hoạt động của máy theo các bước sau:
- Lắp pin, thẻ nhớ, ống kính, bật máy lên.
- Truy cập vào Menu Settings trên máy, reset tất cả thiết lập về mặc định (default).
- Chuyển chế độ chụp Auto, bật chức năng tự động lấy nét (autofocus) trên ống kính, chụp thử vài kiểu. Lắng nghe xem sau khi lấy nét, máy có kêu “tít tít” và trong kính ngắm các điểm lấy nét có nháy đỏ (hoặc xanh tùy loại máy) hay không.
- Thử chụp trong điều kiện thiếu sáng, nếu nơi thử máy quá sáng thì có thể đút máy vào ngay trong chiếc hộp đựng nó để thử, xem đèn flash gắn trên đỉnh máy có tự động bật lên và nháy sáng khi chụp hay không.
Rất nhiều máy ảnh bị hỏng đèn flash gắn liền nên hãy nhớ kiểm tra nó.
- Đóng nắp che đầu ống kính lại, tắt chức năng autofocus, chuyển máy sang chế độ chụp ưu tiên tốc độ (thường ký hiệu bằng chữ Tv hoặc S), thiết lập độ nhạy sáng (ISO) 800 trở lên, tốc độ chụp khoảng 1/4s. Dùng lòng bàn tay trái che kín khung kính ngắm phía sau máy, bấm chụp. Tất nhiên tấm ảnh này sẽ đen thui, nhưng như thế mới đạt yêu cầu. Bật laptop mang theo, sử dụng sync cable để lấy transfer tấm ảnh vừa chụp vào máy tính (bước này cũng nhằm kiểm tra xem sync cable và jack tiếp xúc còn hoạt động hay không). Chạy phần mềm DEADPIXELTEST lên, nhấp vào browse và chọn mở tấm ảnh đen thui vừa chụp. Phần mềm sẽ hiển thị các thông số tương tự hình sau:
Con số trong ô Threshold for hot pixels cho biết số điểm “nóng”, trong khi con số trong ô Threshold for dead pixels cho biết số điểm “chết” của cảm biến máy ảnh. Với một chiếc máy ảnh còn tốt, khi chụp ở mức ISO cao và tốc độ chụp chậm như đã thiết lập ở trên, cảm biến xuất hiện vài ba điểm “nóng” hay điểm “chết” là bình thường. Nhưng nếu với tấm hình đen thui bạn vừa chụp mà DEADPIXELTEST hiển thị số lượng điểm “nóng” và điểm “chết” nhiều hơn 10 thì bạn hoàn toàn có thể bỏ qua chiếc máy ảnh đó. Kế tiếp, khởi động phần mềm PhotoME (hoặc Exif Opanda), nhấn vào Open file và chọn mở vẫn tấm hình đen thui đó. Thông số của tấm hình sẽ hiển thị như sau:
- Chuyển sang tab Manufacturer notes, tìm đến mục Shutter Count. Con số này cho biết số kiểu ảnh đã chụp kể từ khi chiếc máy được đưa vào hoạt động. Nếu con số này dưới 2000, chiếc máy có thể coi là “like new” (như mới). Nếu trên 10.000, bạn có thể cân nhắc tìm một chiếc máy secondhand khác. Tất nhiên mức kỳ vọng này chỉ áp dụng với các mẫu máy DSLR tầm trung và trung bình, còn với các mẫu máy chuyên nghiệp như Nikon D300s, Nikon D700, Canon 5D, shutter count dù có chạm mốc 20.000 vẫn có thể được coi là mới.
Cũng cần lưu ý rằng các mẫu máy DSLR đời cũ thường không lưu thông số Shutter Count. Trong trường hợp đó, cách duy nhất để kiểm tra độ mới của máy là dựa trên đánh giá bề ngoại, kết hợp với việc tháo ống kính, nhìn vào bên trong gương lật xem có xước xát nhiều không. Nếu 4 cạnh của gương lật có nhiều vết xước thì chứng tỏ chiếc máy này đã “lụ khụ” rồi. Còn nếu trên bề mặt gương lật có vết xước (thậm chí nhiều khi là các đốm nấm, mốc) thì chứng tỏ nó đã không được bảo quản tốt. Đừng ngần ngại chấm dứt việc mua máy ngay tại đây.
2. Test ống kính
a. Kiểm tra tổng thể bề ngoài
Tương tự như test thân máy, việc kiểm tra ống kính trước hết nên đi từ diện mạo bên ngoài.
- So sánh serial number, kiểm tra kỹ lưỡng các ốc vít, thường nằm ở mặt sau ống kính, với cùng lý do và cách nhận biết ở trên.
Các ống vít thường nằm ở mặt dưới ống kính.
- Mở nắp ống kính, giơ nghiêng ra phía có ánh sáng xem bề mặt ngoài của ống kính – cả trước và sau có bị xước xát hay không.
- Giơ ống kính lên ngược chiều nguồn ánh sáng, hoặc ở đây có thể sử dụng đèn pin nhỏ mang theo để kiểm tra bên trong ống kính. Những hạt lấp lánh nhỏ có thể là cát lọt qua khe, trong khi đó những đám sương mù có thể là hơi nước đọng lại, những tia vằn vện là “rễ tre” và các đốm bông bông là nấm mốc. Tất cả các dấu hiệu này, nếu xuất hiện, đều là lời “tự thú” của một ống kính tồi.
b. Kiểm tra hoạt động của ống kính
- Lắp ống kính vào thân máy mang theo để thử nghiệm, bật chế độ autofocus (nếu ống kính bạn đang test không phải là loại manual-focus only), chụp thử vài tấm ở các độ mở ống kính khác nhau xem chức năng canh nét tự động có hoạt động hay không. Nếu là ống kính zoom, hãy xoay tới lui chầm chậm xem vòng zoom liệu có bị rít hay lỏng.
- Đặt thanh thước kẻ mang theo sao cho theo chiều dọc, nó tạo với hướng ngắm của ống kính một góc 45 độ:
Thước kẻ đặt nghiêng một góc 45 độ với hướng ống kính.
Thiết lập ống kính ở độ mở lớn nhất, lấy nét vào một vạch nào đó rõ nhất trên thước kẻ (ví dụ vạch 10cm). Bật chế độ xem lại hình vừa chụp và nhấn nút phóng to (zoom in) vào vạch 10cm xem đó có thực sự là điểm nét nhất trên ảnh hay không. Nếu không, ống kính này có khả năng lấy nét không chính xác. Nếu vị trí được lấy nét này xê dịch chút ít (ví dụ vạch nét nhất lại là 9.8cm hoặc 10.2cm) thì đó không phải là vấn đề. Nếu sai số là quá lớn, hãy từ chối mua nó.
Khi chụp với độ mở ống kính lớn nhất, sẽ chỉ có vạch lấy nét là hiển thị rõ, các vùng xung quanh sẽ bị mờ đi.
Nếu đến tận bước này mà bạn vẫn chưa tìm ra được bất kỳ khiếm khuyết nào của chiếc máy hay ống kính đang test, thì có thể yên tâm về chất lượng của nó và bắt đầu thương lượng giá với người bán. Đừng quên lồng thêm điều khoản “bảo hành trách nhiệm 1 tuần”, có nghĩa là trong 1 tuần đầu tiên nếu máy có trục trặc gì trong sử dụng thì người bán hoàn toàn chịu trách nhiệm, nếu chiếc máy bạn mua đã hết hạn bảo hành.
Lời kết
Trong suốt quá trình test sản phẩm, hãy trò chuyện với người bán, hỏi lý do Vì sao họ bán? Họ đã mua máy (ống kính) đó ở đâu? Họ thường chụp gì? v..v.. việc đối thoại sẽ giúp không khí giữa kẻ bán người mua thêm cởi mở và cho bạn cơ hội đánh giá con người kẻ bán.
Đừng ngại ngùng nếu việc test sản phẩm diễn ra quá lâu: đó là quyền của người mua. Bạn đang đứng trước một món hàng đắt tiền và cái giá phải trả sẽ là rất lớn nếu lựa chọn hấp tấp, vội vàng. Với sự tư vấn thiết thực này, chúng tôi tin rằng các bạn sẽ chọn được cho mình sản phẩm ưng ý.
Vật dụng cần mang theo để kiểm tra (test) máy / ống kính bao gồm:
- Trong trường hợp test thân máy: Laptop có cài sẵn phầm mềm đọc file exif của ảnh như Opanda Exif, PhotoME, v…v.. và phần mềm kiểm tra điểm ảnh DeadPixelTest. Một ống kính có hỗ trợ autofocus của cùng hãng máy đó, có thể mượn bạn bè hoặc yêu cầu người bán máy mang theo.
- Trong trường hợp test ống kính: Một đèn pin loại nhỏ nhưng cho ra luồng sáng nhỏ, tập trung, thường là các loại đèn sử dụng 1 viên pin tiểu; Một chiếc thước kẻ. Một thân máy của cùng hãng ống kính đó, có thể mượn bạn bè hoặc yêu cầu người bán mang theo.
1. Test thân máy
a. Kiểm tra tổng thể bề ngoài
- Nếu chiếc máy bạn đang định mua được rao bán nguyên hộp (fullbox), thì việc đầu tiên cần làm là kiểm tra tất cả giấy tờ kèm theo, so sánh số seri (serial number) ghi ngoài vỏ hộp, trên giấy bảo hành và cạnh dưới của máy xem có khớp nhau không.
- Tiếp đến nhận xét tổng thể về bề ngoài chiếc máy. Chú ý kiểm tra kỹ các ống vít: nếu chúng có dấu hiệu bị toét (cháy ren) hay gỉ sét thì có thể dừng cuộc kiểm tra luôn tại đây, bởi nhiều khả năng chiếc máy này đã bị tháo mở (bung máy) vì một lý do nào đó.
- Kiểm tra các gờ, cạnh xung quanh máy xem có rạn nứt hay xước sát nhiều không. Một vài vết xước nhỏ có thể chấp nhận được do cách để đồ trong túi khi di chuyển, nhưng những vết rạn nứt đồng nghĩa với va đập, rơi vỡ và chiếc máy đó xứng đáng bị “out”.
- Mở tất cả các nắp đậy pin, nắp thẻ nhớ, nắp che dây nguồn video out và nguồn sync máy tính xem chúng có vấn đề gì không. Gỉ sét chứng tỏ chiếc máy này đã quá cũ và thường xuyên phải “dầm mưa dãi nắng”, trong khi bụi cát đóng đầy tố cáo chủ trước là một kẻ… ở bẩn, hiếm khi vệ sinh máy sau khi sử dụng xong. Khi gặp hai trường hợp này, hãy cân nhắc kĩ lưỡng xem đó có phải vấn đề to lớn với bạn không? Nếu không thì đó cũng là cái cớ giúp bạn có thêm lợi thế khi thương lượng giá.
Kiểm tra cả khe cắm thẻ nhớ, nắp đậy pin và che jack video out, sync cable.
- Các máy DSLR có thiết kế đặc trưng với tay cầm bên phải gồ ra, thường được bọc một lớp da hoặc nhung mỏng. Kiểm tra xem lớp da/ nhung này có còn nguyên vẹn hay không. Lần theo viền mép của chúng xem có chỗ nào bị bong tróc, hay có dấu hiệu của keo dán lại hay không. Bởi đằng sau lớp da / nhung này bao giờ cũng có 1 – 2 con ốc vít bắt buộc phải tháo ra khi muốn mở máy.
b. Kiểm tra hoạt động của máy
Nếu chiếc máy bạn đang test vượt qua được tất cả các bước kiểm tra ngoại hình trên đây thì có thể chuyển sang tiến hành kiểm tra hoạt động của máy theo các bước sau:
- Lắp pin, thẻ nhớ, ống kính, bật máy lên.
- Truy cập vào Menu Settings trên máy, reset tất cả thiết lập về mặc định (default).
- Chuyển chế độ chụp Auto, bật chức năng tự động lấy nét (autofocus) trên ống kính, chụp thử vài kiểu. Lắng nghe xem sau khi lấy nét, máy có kêu “tít tít” và trong kính ngắm các điểm lấy nét có nháy đỏ (hoặc xanh tùy loại máy) hay không.
- Thử chụp trong điều kiện thiếu sáng, nếu nơi thử máy quá sáng thì có thể đút máy vào ngay trong chiếc hộp đựng nó để thử, xem đèn flash gắn trên đỉnh máy có tự động bật lên và nháy sáng khi chụp hay không.
Rất nhiều máy ảnh bị hỏng đèn flash gắn liền nên hãy nhớ kiểm tra nó.
- Đóng nắp che đầu ống kính lại, tắt chức năng autofocus, chuyển máy sang chế độ chụp ưu tiên tốc độ (thường ký hiệu bằng chữ Tv hoặc S), thiết lập độ nhạy sáng (ISO) 800 trở lên, tốc độ chụp khoảng 1/4s. Dùng lòng bàn tay trái che kín khung kính ngắm phía sau máy, bấm chụp. Tất nhiên tấm ảnh này sẽ đen thui, nhưng như thế mới đạt yêu cầu. Bật laptop mang theo, sử dụng sync cable để lấy transfer tấm ảnh vừa chụp vào máy tính (bước này cũng nhằm kiểm tra xem sync cable và jack tiếp xúc còn hoạt động hay không). Chạy phần mềm DEADPIXELTEST lên, nhấp vào browse và chọn mở tấm ảnh đen thui vừa chụp. Phần mềm sẽ hiển thị các thông số tương tự hình sau:
Con số trong ô Threshold for hot pixels cho biết số điểm “nóng”, trong khi con số trong ô Threshold for dead pixels cho biết số điểm “chết” của cảm biến máy ảnh. Với một chiếc máy ảnh còn tốt, khi chụp ở mức ISO cao và tốc độ chụp chậm như đã thiết lập ở trên, cảm biến xuất hiện vài ba điểm “nóng” hay điểm “chết” là bình thường. Nhưng nếu với tấm hình đen thui bạn vừa chụp mà DEADPIXELTEST hiển thị số lượng điểm “nóng” và điểm “chết” nhiều hơn 10 thì bạn hoàn toàn có thể bỏ qua chiếc máy ảnh đó. Kế tiếp, khởi động phần mềm PhotoME (hoặc Exif Opanda), nhấn vào Open file và chọn mở vẫn tấm hình đen thui đó. Thông số của tấm hình sẽ hiển thị như sau:
- Chuyển sang tab Manufacturer notes, tìm đến mục Shutter Count. Con số này cho biết số kiểu ảnh đã chụp kể từ khi chiếc máy được đưa vào hoạt động. Nếu con số này dưới 2000, chiếc máy có thể coi là “like new” (như mới). Nếu trên 10.000, bạn có thể cân nhắc tìm một chiếc máy secondhand khác. Tất nhiên mức kỳ vọng này chỉ áp dụng với các mẫu máy DSLR tầm trung và trung bình, còn với các mẫu máy chuyên nghiệp như Nikon D300s, Nikon D700, Canon 5D, shutter count dù có chạm mốc 20.000 vẫn có thể được coi là mới.
Cũng cần lưu ý rằng các mẫu máy DSLR đời cũ thường không lưu thông số Shutter Count. Trong trường hợp đó, cách duy nhất để kiểm tra độ mới của máy là dựa trên đánh giá bề ngoại, kết hợp với việc tháo ống kính, nhìn vào bên trong gương lật xem có xước xát nhiều không. Nếu 4 cạnh của gương lật có nhiều vết xước thì chứng tỏ chiếc máy này đã “lụ khụ” rồi. Còn nếu trên bề mặt gương lật có vết xước (thậm chí nhiều khi là các đốm nấm, mốc) thì chứng tỏ nó đã không được bảo quản tốt. Đừng ngần ngại chấm dứt việc mua máy ngay tại đây.
2. Test ống kính
a. Kiểm tra tổng thể bề ngoài
Tương tự như test thân máy, việc kiểm tra ống kính trước hết nên đi từ diện mạo bên ngoài.
- So sánh serial number, kiểm tra kỹ lưỡng các ốc vít, thường nằm ở mặt sau ống kính, với cùng lý do và cách nhận biết ở trên.
Các ống vít thường nằm ở mặt dưới ống kính.
- Mở nắp ống kính, giơ nghiêng ra phía có ánh sáng xem bề mặt ngoài của ống kính – cả trước và sau có bị xước xát hay không.
- Giơ ống kính lên ngược chiều nguồn ánh sáng, hoặc ở đây có thể sử dụng đèn pin nhỏ mang theo để kiểm tra bên trong ống kính. Những hạt lấp lánh nhỏ có thể là cát lọt qua khe, trong khi đó những đám sương mù có thể là hơi nước đọng lại, những tia vằn vện là “rễ tre” và các đốm bông bông là nấm mốc. Tất cả các dấu hiệu này, nếu xuất hiện, đều là lời “tự thú” của một ống kính tồi.
b. Kiểm tra hoạt động của ống kính
- Lắp ống kính vào thân máy mang theo để thử nghiệm, bật chế độ autofocus (nếu ống kính bạn đang test không phải là loại manual-focus only), chụp thử vài tấm ở các độ mở ống kính khác nhau xem chức năng canh nét tự động có hoạt động hay không. Nếu là ống kính zoom, hãy xoay tới lui chầm chậm xem vòng zoom liệu có bị rít hay lỏng.
- Đặt thanh thước kẻ mang theo sao cho theo chiều dọc, nó tạo với hướng ngắm của ống kính một góc 45 độ:
Thiết lập ống kính ở độ mở lớn nhất, lấy nét vào một vạch nào đó rõ nhất trên thước kẻ (ví dụ vạch 10cm). Bật chế độ xem lại hình vừa chụp và nhấn nút phóng to (zoom in) vào vạch 10cm xem đó có thực sự là điểm nét nhất trên ảnh hay không. Nếu không, ống kính này có khả năng lấy nét không chính xác. Nếu vị trí được lấy nét này xê dịch chút ít (ví dụ vạch nét nhất lại là 9.8cm hoặc 10.2cm) thì đó không phải là vấn đề. Nếu sai số là quá lớn, hãy từ chối mua nó.
Khi chụp với độ mở ống kính lớn nhất, sẽ chỉ có vạch lấy nét là hiển thị rõ, các vùng xung quanh sẽ bị mờ đi.
Lời kết
Trong suốt quá trình test sản phẩm, hãy trò chuyện với người bán, hỏi lý do Vì sao họ bán? Họ đã mua máy (ống kính) đó ở đâu? Họ thường chụp gì? v..v.. việc đối thoại sẽ giúp không khí giữa kẻ bán người mua thêm cởi mở và cho bạn cơ hội đánh giá con người kẻ bán.
Đừng ngại ngùng nếu việc test sản phẩm diễn ra quá lâu: đó là quyền của người mua. Bạn đang đứng trước một món hàng đắt tiền và cái giá phải trả sẽ là rất lớn nếu lựa chọn hấp tấp, vội vàng. Với sự tư vấn thiết thực này, chúng tôi tin rằng các bạn sẽ chọn được cho mình sản phẩm ưng ý.
