Trong vài năm trở lại đây, chúng ta đã chứng kiến một sự bùng nổ mạnh mẽ của các thiết bị, các nền tảng và ứng dụng dành cho người dùng cá nhân, giúp họ luôn kết nối Internet với cuộc sống hàng ngày của mình.
Những số liệu thống kê mới nhất cho thấy có tới 24% người dùng trưởng thành trên toàn cầu cho biết họ không thể sống thiếu Internet và 44% số người dùng này truy nhập vào Internet qua thiết bị di động của họ. Đã qua rồi thời mà chúng ta chỉ có truy nhập Internet hạn chế và giao tiếp thoại đơn giản trên đó. Giờ đây chúng ta trở nên gắn bó hơn và bị lệ thuộc hơn vào các thiết bị di động có kết nối Internet cũng như các công nghệ tiên tiến mới.
Thiết bị di động - “Tầm ngắm” mới của tội phạm mạng
Những mối đe dọa số ngày nay cũng không chỉ giới hạn trên các máy tính cá nhân thông thường nữa mà còn trên nhiều nền tảng khác nhau, đặc biệt là đang ngày càng tăng trên các thiết bị di động. Lần đầu tiên, bản Báo cáo hiện trạng tội phạm mạng 2011 của Norton (Norton Cybercrime Report 2011) phát hiện có tới 10% người dùng trưởng thành đã từng bị tội phạm mạng tấn công trên thiết bị di động của họ. Các ứng dụng đã và đang trở thành công cụ để biến các thiết bị di động thành một nền tảng điện toán phổ biến, đồng thời chúng cũng là nền tảng phát triển cho các thiết bị máy tính bảng, những thiết bị chứa nhiều nội dung của người dùng cá nhân hơn.
Bản Báo cáo hiện trạng các mối đe dọa bảo mật mạng lần thứ 16 (Symantec Internet Security Threat Report, Volume 16) cho thấy, ngày càng có nhiều hệ điều hành di động mới được phát hiện có chứa các lỗ hổng bảo mật, đặc biệt là con số này tăng mạnh (tới 42%, từ 115 lỗ hồng năm 2009 lên tới 163 lỗ hổng được phát hiện vào năm 2010). Điều này thể hiện rất rõ ràng là tội phạm mạng bắt đầu hướng sự tập trung của chúng tới mảng di động. Phần lớn các đoạn mã độc hại được tạo ra ngày nay nhằm mang lại lợi nhuận, và ngày càng có nhiều mối đe dọa bảo mật mới được tạo ra trên các nền tảng di động khi con người sử dụng các thiết bị này thường xuyên hơn cho các giao dịch cá nhân như mua bán và giao dịch ngân hàng trực tuyến.
Các mối đe dọa bảo mật càng ngày càng tăng, trong đó sự thiếu hiểu biết cũng như thiếu phương pháp bảo vệ là những nguyên nhân chính gây ra sự gia tăng mạnh của các nạn nhân của tội phạm mạng. Người dùng thường “quên” đi những điều đơn giản nhất, như họ cần có một mật khẩu mạnh mẽ, thường xuyên cảnh giác, thường xuyên sao lưu dữ liệu, sử dụng các kết nối không dây được bảo mật hoặc nên thắc mắc về tính hợp lệ của các ứng dụng miễn phí. Chính điều đó khiến cho họ dễ trở thành nạn nhân của tội phạm mạng, thậm chí đôi khi họ còn tiếp tay cho tội phạm mạng phạm tội ở mức độ nghiêm trọng hơn.
Tổn thất xấp xỉ 338 tỉ USD do tội phạm mạng
Bản Báo cáo hiện trạng tội phạm mạng 2011 của Norton phát hiện có tới 69% người dùng trưởng thành trên toàn cầu đã từng là nạn nhân của tội phạm mạng và trong năm ngoái, trung bình cứ mỗi giây có khoảng 14 người trở thành nạn nhân mới của tội phạm mạng. Đây thực sự là những con số đáng báo động, nhắc nhở chúng ta rằng, tội phạm mạng đã và đang trở nên ngày càng phổ biến hơn là những gì chúng ta thấy. Tội phạm mạng không chỉ có “thực” mà chúng còn thu lợi rất lớn. Tổng chi phí tổn thất do các hoạt động phạm tội trên mạng, gồm cả chi phí về tiền bạc và thời gian quy ra tiền, đạt tới con số kỉ lục xấp xỉ 338 tỉ đô-la Mỹ năm ngoái, tương đương với việc mỗi nạn nhân bị tổn thất 900 đô-la Mỹ. Không chỉ vậy, nạn nhân của tội phạm mạng cũng phải giành thời gian trung bình là 10 ngày để hồi phục sau sự cố bị tấn công.
Hình thức phạm tội mạng phổ biến nhất - mà lại có thể phòng chống dễ dàng nhất - là các virus máy tính và phần mềm độc hại được phát tán từ các “mẹo” lừa đảo trực tuyến cũng như các mối đe dọa bảo mật di động. Tuy nhiên, một con số đáng báo động là 41% người dùng trưởng thành không có phần mềm bảo mật được cập nhật thường xuyên.
Sự phát triển nở rộ của các thiết bị di động "thông minh" có khả năng truy nhập tới Internet đã và đang mở rộng “sân chơi mới” cho tội phạm mạng, tạo ra "nhiều đất" mới để chúng thực hiện phát tán các cuộc tấn công mã độc. Tội phạm mạng vẫn tiếp tục “giăng bẫy” ở những chỗ đông người dùng nhằm thu lợi về tài chính từ các nạn nhân.
Người dùng cần "tự bảo vệ mình" trên thế giới mạng
Tội phạm mạng là có thực và chúng không khác gì mấy so với “tội phạm ở thế giới thực” ngoài đời. Bản báo cáo hiện trạng tội phạm mạng 2011 của Norton cho biết, con người đang gặp phải các hình thức tấn công mạng nhiều hơn gấp 3 lần so với các hình thức tấn công ở ngoài đời thực. Trong thế giới thực, chúng ta thường cẩn trọng hơn trong việc chia sẻ thông tin cá nhân hoặc giao tiếp với người lạ. Những quy tắc tương tự cũng nên được ứng dụng với thế giới trực tuyến của chúng ta. Bảo vệ bản thân an toàn trên mạng chủ yếu liên quan tới trách nhiệm cá nhân cũng như tính cảnh giác khi chúng ta trên mạng.
Với khả năng kết nối ngày càng dễ dàng và tốc độ cao, đồng thời nhiều thông tin cá nhân hơn được lưu trữ trên nhiều thiết bị khác nhau, người dùng cá nhân cần phải tự bảo vệ bản thân cũng như thông tin của họ trước tội phạm mạng, tránh trở thành con mồi béo bở cho chúng.
“Việc đấu tranh chống lại tội phạm mạng là trách nhiệm cần được chia sẻ, nó đòi hỏi tất cả chúng ta phải thường xuyên cảnh giác và quan tâm tới biện pháp an toàn cũng như phải khôn ngoan, tỉnh táo khi trực tuyến nhằm bảo vệ an toàn những gì là quan trọng nhất đối với mỗi chúng ta - đó chính là thông tin”. Ông Effendy Ibrahim, Cố vấn Luật về An toàn Internet, kiêm Giám đốc phụ trách mảng Kinh doanh tiêu dùng, Symantec khu vực châu Á chia sẻ. T
