« Tôi N9 – tôi khác biệt ». Chắc hẳn bạn nào quan tâm đến Nokia N9 đều đã nghe đến câu slogan quảng cáo này của Nokia . Nhiều bạn sẽ tự hỏi N9 khác biệt gì ở đây ? N9 khác biệt vì thiết kế đẹp , giao diện độc đáo ? N9 khác biệt vì nó là chiếc điện thoại cuối cùng và duy nhất chạy hệ điều hành meego ? Hy vọng sau bài viết này có thể giúp các bạn hiểu rõ hơn về sự khác biệt của Nokia N9 với hằng hà sa số các smartphones khác . Bài viết cũng sẽ cung cấp thêm thông tin cho các bạn về hệ sinh thái của N9 mà Nokia cũng như cộng đồng đã và đang xây dựng
- N9 có những gì để tạo sự ra khác biệt cũng như để tạo nên hệ sinh thái cho mình?
- Linux : Có lẽ các bạn đều nghe thấy rằng hầu hết các hệ điều hành dành cho điện thoại phổ biến bây giờ đều có gốc từ linux , sử dụng linux kernel .Hệ điều hành maemo (mình sẽ giải thích tại sao lại là maemo mà không phải meego ở phần sau) của Nokia N9 cũng không ngoại lệ . Vậy điều gì làm cho maemo khác biệt ? Sự khác biệt đến từ cách Nokia sử dụng và phân phối maemo đến người dùng . Trong khi các hệ điều hành khác như android ,..đều cố giấu cái đuôi linux của mình , người sử dụng bình thường hoàn toàn không biết đến sự hiện diện của linux , triết lý của linux trên các hệ điều hành này. Maemo thì khác . Maemo đúng nghĩa là một linux distro thực sự . Đúng từ vẻ bên ngoài, cách sử dụng Terminal , phân phối ứng dụng ,… Và điều quan trọng nhất là triết lý linux được giữ nguyên ở maemo. Với maemo các bạn sẽ cảm nhận được rõ cái triết lý linux « cài những gì mình muốn trên hệ điều hành của mình » ,thêm vào đó niềm vui « chia sẻ tri thức » của cộng đồng mã nguồn mở.. Có hàng triệu lập trình viên linux và chỉ cần một phần nhỏ trong số này quan tâm đến N9 thì N9 cũng đã có một đội ngũ lập trình đông đảo. Hình ảnh sau đây là một minh họa ngắn gọn về linux : ra lệnh dưới quyền root ( sudo) là máy tính sẽ làm theo bất kỳ điều gì bạn muốn.
- Qt: Qt là một nền tảng cho phép xây dựng các ứng dụng chạy được trên nhiều hệ điều hành. Qt cho phép các nhà phát triển viết các ứng dụng một lần và triển khai chúng vào các hệ điều hành khác nhau mà không cần viết lại mã nguồn. Các ứng dụng viết bằng Qt cũng có thể dễ dàng được đưa lên hệ điều hành khác hỗ trợ Qt.Có hàng ngàn lập trình viên Qt và sự tương thích rộng, tiện lợi của Qt đang ngày càng thu hút nhiều lập trình viên. Điểm đặc biệt của N9 ở chỗ N9 là chiếc điện thoại đầu tiên và duy nhất cho đến bây giờ hỗ trợ đầy đủ Qt một cách mặc định. Chúng ta có thể thấy rõ rất nhiều ứng dụng của N9 được viết bằng Qt hoặc được port từ các ứng dụng có sẵn viết bằng Qt. . Đọc thêm về Qt tại đây
2.Nokia , người dùng và cộng đồng maemo.org
- Cộng đồng maemo.org : một cộng đồng linux đúng nghĩa với rất nhiều thành viên giỏi và tâm huyết . Mình đã học được rất nhiều từ cộng đồng này . Học không chỉ là những kiến thức về maemo hay điện thoại mà còn là cách tham gia tranh luận , cách chia sẻ tri thức và ngay cả cách nêu ra câu hỏi ,… Cộng đồng maemo.org chính là những người đã biến chiếc N900 thành một huyền thoại . Những sáng tạo, sáng kiến của cộng đồng đã đưa N900 thành một chiếc « máy tính cầm tay » với khả năng không bị giới hạn . Hiện tại cộng đồng vẫn rất ham mê N900 và sự hỗ trợ dành cho N9 khiêm tốn. Lý do ngoài việc các lập trình viên chưa có N9 trên tay thì còn một lý do khác mình xin được đề cập ở phần sau
Nhiều bạn chắc hẳn nghĩ rằng maemo/meego là một hệ điều hành mới , ít người sử dụng . Nhưng không hẳn như vậy . Maemo đã được ra đời sớm , chính xác là vào năm 2005 với chiếc N770 chạy OS2005. Những sản phẩm chạy maemo đầu tiên này là những chiệc tablet hướng đến một đối tượng người dùng nhỏ : những người ưa thích và sử dụng linux .Đối với những người ưa thích linux, Maemo và những chiếc Nokia Internet Tablet ( N770,N800,N810 và ngay cả N900) là những món đồ chơi mà Nokia đã trao tặng cho họ . Từ sau OS2005(maemo1), Nokia đều dặn cho ra các thế hệ maemo tiếp theo hàng năm dành cho cộng đồng linux nho nhỏ này.Lợi nhuận thu được từ việc này không lớn nhưng tạo ra 1 sân chơi đầy thú vị cho cộng đồng maemo.org.
Mọi chuyện không thể cứ mãi tốt đẹp . Việc kinh doanh của Nokia ngày càng đi xuống . Hệ điều hành symbian dành cho điện thoại của Nokia có vẻ không theo kịp xu thế của thị trường.Nokia lúc này mới nghĩ đến con bài maemo của mình .Nghĩ đến việc thu lợi nhuận với maemo. Những chiếc tablet càng ngày càng nhỏ lại . Càng về sau càng giống điện thoại và đến chiếc N900 thì Nokia đã thêm tính năng gọi điện để có thể bán N900 như một chiếc điện thoại. N900 như là thử nghiệm cuối cùng của Nokia trước khi đưa ra 1 chiếc điện thoại chạy maemo cho đối tượng người dùng phổ thông Vốn là 1 chiếc tablet hướng tới cộng đồng người dùng giới hạn nên ban đầu N900 thiếu rất nhiều tính năng cơ bản của 1 chiếc điện thoại ( ví dụ như không có USSD , MMS,…) Sự hỗ trợ của Nokia cũng như là các công ty phát triển phần mềm là rất ít . Nhiều bạn đã liên lạc với mình đê than phiền về sự hỗ trợ kém cỏi của Nokia cho N900 cũng như sự « khó sử dụng » của N900 . Mình thì không thấy đồng ý với ý kiến này nhưng mình cũng không phản đối. Với những nhu cầu , mong muốn của một người sử dụng bình thường đối với N900 thì những nhận xét như vậy là hoàn toàn chính xác .Mình có nhu cầu và cảm nhận được những cái hay của N900 nên mình ưa thích nó . Điều này lại không đúng với rất nhiều người nên việc họ than phiền là chính xác . N900 , cũng như những anh em trong dòng họ Nokia Internet tablet , có được sức sống , có được những khả năng tuyệt vời là nhờ cộng đồng maemo.org. Với sự hỗ trợ từ cộng đồng thì N900 dần dần có đủ các khả năng cơ bản của điện thoại và thêm vào đó là khả năng vô hạn của một chiếc máy tính chạy linux.Một vấn đề nữa của Nokia và người dùng phổ thông trên chiếc N900 là có vẻ máy dễ bị lỗi . Điều này có thể dễ dàng giải thích vì khả năng can thiệp sâu và dễ dàng vào hệ thống của maemo.Người dùng phổ thông có thể dễ dàng nắm quyền lớn ( root ) trong tay ,nhưng lại có thể hoàn toàn không hiểu gì về cái mình đang làm. Chính vì vậy họ có thể gây ra những lỗi bất đắc kỳ tử và cuối cùng lại đổ lên đầu bảo hành của Nokia
Tiếp theo câu chuyện maemo là câu chuyện về chiếc N9 . Ngay từ cái tên các bạn đã thấy sự khác biệt của nó với các anh em trong dòng họ . Là N9 không phải N9xx .Có thể khẳng định N9 là chiếc điện thoại chạy maemo đầu tiên hướng tới người dùng phổ thông. Nói rõ hơn cho các bạn biết là N9 chạy hệ điều hành Maemo 6 , tên mã là Harmattan . Chỉ có 1 phần nhỏ của Meego , giao diện Meegtouch, là thuộc về dự án Meego. Do Nokia đã nhỡ PR N9 chạy meego nên để tránh các chi phí pr và các phiền phức khác Nokia đã gọi luôn hệ điều hành của N9 là Meego Harmattan. Để nói rõ về các dòng họ linux này ( Maemo, Meego, Mer, NemoMobile , Tizen ,…) thì có lẽ cần một bài viết rất dài khác . Mình xin phép chỉ dừng lại ở đây thôi.
Từ thiết kế , giao diện cho đến cách phân phối phần mềm, N9 đều hướng tới người dùng phổ thông . Sự hỗ trợ của Nokia cũng được thể hiện rõ qua các phiên bản cập nhật nhanh chóng cũng như các phần mềm được ra mắt hàng ngày từ các đối tác của Nokia . Do vậy N9 nhanh chóng có được số lượng phần mềm khá lớn so với N900 ( nếu tính tất cả các ứng dụng rss, internet radio thì con số đã lên đến vài ngàn ; chỉ tính các ứng dụng thực thụ có ích thì con số là khoảng gần 1000) . Với chính sách này của Nokia thì N9 có thể đáp ứng được đa số nhu cầu của người dùng phổ thông : máy đẹp, giao diện đẹp và đơn giản , các ứng dụng chất lượng đến từ các nhà phát triển chuyên nghiệp,... Người dùng phổ thông cũng có thể yên tâm về độ ổn định của N9. Nokia đã giấu cái đuôi linux của maemo đi trên N9. Các bạn sẽ không nhận thấy mình đang dùng linux cho đến khi kích hoạt developper mode ( mặc dù việc kích hoạt này là rất đơn giản , chỉ là 1 settings trong hệ thống). Thêm vào đó Nokia còn có 1 cái khóa , tên gọi là aegis. Cái khóa aegis này sẽ kiểm soát tất cả những gì bạn cài vào máy và có thể sẽ từ chối nếu nó cho rằng cái bạn muốn cài gây nguy hại hay đơn giản theo nó là không đúng luật. Chính sách này của Nokia có lẽ tốt cho người dùng phổ thông cũng như Nokia . Người dùng phổ thông chỉ cần nhìn thấy 1 chiếc N9 đẹp , đơn giản , ổn định, được Nokia và các đối tác phát triền phần mềm hỗ trợ . Họ sẽ không còn cần hoảng sợ khi thấy con quái vật dòng lệnh « Terminal » hay máy chết bất đắc kỳ tử vì làm theo một trò chơi nào đó của vọc sĩ .Thỏa mãn nhu cầu của người dùng phổ thông , đối tượng chính giúp Nokia thu lợi nhuận . Khóa bớt tự do lại , công việc bảo hành sẽ dễ dàng hơn Thật là một chính sách hợp lý với Nokia cũng như người dùng phổ thông.
Cộng đồng maemo , triết lý linux , cái làm cho maemo khác biệt dường như đã bị Nokia bỏ quên? Liệu chỉ có sự khác biệt về thiết kế và giao diện Swipe có đủ tạo nên thành công cho N9 ? Điều đó thì còn cần thời gian để trả lời . Cộng đồng maemo.org thì ngay lập tức đã có câu trả lời của mình .Họ chính là những người đã cùng Nokia gây dựng nên maemo . Chính vì vậy họ hết sức phản đối chính sách này của Nokia với N9 . N9 là « gay phone » , « android-like phone » trong mắt cộng đồng maemo . Vì vậy rất nhiều người tiếp tục gắn bó với N900 và mặc kệ cái “gay phone” N9 . Nokia cũng đã nhận ra đươc việc này và cũng đã có động thái theo mình là đúng đắn . Đó là việc “chính thức” cho phép thử nghiệm openmode ( gỡ bỏ cái khóa aegis đi) , mở cánh cửa cho các trò ép xung , usb host mode ,và bất cứ gì bạn muốn nếu có khả năng .
http://forum.meego.com/showthread.php?t=4575&page=19
http://maemo.cloud-7.de/950/openmode_kernel_PR1.1/
Bản PR1.1 openmode này đang được thử nghiệm và hứa hẹn sẽ đưa N9 giống những đàn anh khác của nó . N9 sẽ lại được ưa thích bởi cộng đồng maemo.org , mở tới những khả năng và sự tự do vô hạn
Nokia đang cố gắng giải đáp bài toán khó . Đó là cân bằng giữa nhu cầu của người dùng phổ thông ( những người sẽ đem lại phần lớn lợi nhuận) và nhu cầu của cộng đồng maemo.org (những người đã và đang đóng góp xây dựng maemo) . Nếu giải tốt được bài toán này thì chúng ta sẽ có được 1 chiếc điện thoại tuyệt vời : đơn giản với người cần đơn giản và đầy tự do đối với người thích vọc phá
3.Kết luận
Nokia N9 là một chiếc điện thoại đẹp và thực sự khác biệt với tất cả những chiếc điện thoại khác trên thị trường . Từ cái thiết kế bên ngoài cho đến cái ruột bên trong . Từ cách thức máy giao tiếp với người dung đến nền tảng triết lý hệ điều hành . Tất cả đều khác biệt.Hệ điều hành maemo của Nokia N9 đã , đang và sẽ được Nokia cũng như cộng đồng maemo.org hỗ trợ chứ không phải là một hệ điều hành chết.
Đối với người sử dụng phổ thông, các bạn hoàn toàn có thể yên tâm vì Nokia N9 là một chiếc điện thoại hoàn toàn dễ sử dụng , đáp ứng được các nhu cầu phổ thông và được Nokia cũng như các đối tác phát triển phần mềm hỗ trợ.Thêm vào đó , mình lại phải nói thêm một lần nữa N9 là một chiếc điện thoại đẹp ( đây là lần đầu tiên mình cầm một chiếc điện thoại được người khác đẹp nên cảm giác cũng rất đặc biệt , trước giờ thì mình không quan tâm nhiều đến vẻ ngoài của điện thoại lắm)
Đối với các bạn yêu thích Qt và linux, N9 đang và cũng sẽ là một chân trời tự do cho các bạn mặc sức khám phá , thi triển sang tạo , thực hiện các sang kiến của mình . Với sự hỗ trợ của Nokia và quan tâm của cộng đồng maemo.org , N9 hứa hẹn sẽ tiếp tục bùng nổ trong 2012 như các anh em của nó đã làm .
Tất nhiên , không có chiếc điện thoại nào là hoàn hảo . N9 có thể cũng sẽ không phù hợp với bạn ( ví dụ về khoản game thì N9 không thể nào đọ được với iOS hay android về số lượng được ). Điều quan trọng khi các bạn lựa chọn điện thoại là nên biết nhu cầu của mình là gì , chiếc điện thoại của mình mua đáp ứng được những nhu cầu gì ? Cân nhắc giữa những nhu cầu và đưa ra lựa chọn chính xác . Chính cách sử dụng điện thoại sẽ đưa đến sự khác biệt cho bạn . Hãy chia sẻ , quan tâm nhiều hơn là chỉ trích và hời hợt.
