Việc thanh tra các điều kiện lao động của hàng trăm ngàn lao động Trung Quốc tại Tập đoàn điện tử Foxconn đã được khởi động. Nhóm thanh tra của Hiệp hội Lao động công bằng Mỹ (FLA) đang bị cáo buộc đã thông đồng với Apple.
Công nhân của Foxconn đang phải trả lời một bảng câu hỏi liên quan đến các điều kiện lao động. Từng nhóm 30 người, những công nhân Trung Quốc tại các nhà máy gia công cho Apple đang phải trải qua ba tuần thanh tra của FLA. Chưa bao giờ Apple lại cho phép một đoàn kiểm tra bên ngoài đến thanh tra các nhà máy sản xuất máy Mac, iPhone và iPad của mình. Theo báo Le Temps, quyết định này, được Apple loan báo ngày 13-2, là lần đầu tiên. Thế nhưng nó đã không đủ để dập tắt những chỉ trích đang ngày càng tăng lên trong tuần này. Nhất là khi FLA đang bị lên án đã thông đồng với Apple hiện đang do chủ tịch Tim Cook lãnh đạo.
Tình trạng lao động tồi tệ tại các nhà máy gia công của Apple đã bị phanh phui cuối tháng 1-2012 qua một loạt phóng sự của báo New York Times.
iPhone và mạng người
Tờ Thời báo New York dẫn lời giáo sư Angela Cornell thuộc Trường luật Cornell ở Ithaca, New York cho biết có nhiều vấn đề lùm xùm từ Tập đoàn Foxconn sau khi hàng loạt công nhân ở các nhà máy này tự sát. Bà Cornell khẳng định nguyên nhân do điều kiện làm việc ở Foxconn thật sự tồi tệ.
Công nhân bị buộc làm quá nhiều giờ, nhận lương quá thấp, điều kiện sống quá tồi tệ. Thậm chí công nhân còn khẳng định họ bị ngược đãi. Có lúc công nhân phải làm suốt bảy ngày trong tuần, do đứng quá nhiều họ không thể đi lại được. Tạp chí Tài Kinh dẫn lời các công nhân làm việc ở nhà máy tại Thâm Quyến cho biết họ phải làm việc theo những quy định khắc nghiệt của nhà máy, trong điều kiện môi trường ô nhiễm và an toàn lao động kém.
Báo chí Trung Quốc từng đưa tin vào tháng 5-2011, một vụ nổ tại nhà máy của Foxconn ở Thành Đô (Tứ Xuyên) làm 4 người chết và 77 người bị thương. Trước vụ nổ, Apple đã được cảnh báo về điều kiện làm việc độc hại ở đây. “Apple không quan tâm đến gì khác ngoài việc tăng chất lượng sản phẩm và giảm giá thành. Phúc lợi của người lao động không phải là lợi ích của họ” - New York Times dẫn lời ông Lí Minh Kì, cựu công nhân từng làm việc tại Foxconn.
Điều tra của FLA rất đáng ngờ!
Những con số “khủng”
97,7 tỉ USD... là tài sản của Apple, trong đó 64% nằm ở nước ngoài, ngoài tầm của cảnh sát Mỹ.
1 triệu công nhân đang làm việc cho Foxconn, trong đó một nửa ở Thâm Quyến, Trung Quốc.
46,3 tỉ USD là doanh số quý của Apple, vượt xa doanh số năm của Google (38 tỉ USD).
40% linh kiện điện tử trên thế giới do Foxconn cung cấp.
5,7 tỉ USD là tài sản của Terry Gou, người sáng lập Foxconn, vào tháng 3-2011.
17 công nhân của Foxconn đã tự sát từ năm 2007 đến tháng 2-2011.
Ngày 13-2, Apple đã lên tiếng cho rằng mình là một thành viên của FLA và đồng ý cho phép FLA đến thanh tra ngay lập tức các nhà máy gia công của mình ở châu Á. Ngay hôm sau, Tim Cook cũng lên tiếng nói rằng Apple rất nghiêm khắc đối với những vấn đề này, như không chấp nhận việc bóc lột lao động trẻ em và quy định của Apple là nghiêm cấm những tuần lễ lao động trên 60 giờ. Lên tiếng bênh vực báo cáo kiểm toán năm 2012 của Hãng Apple được công bố vào tháng 1-2012, ông Tim Cook còn khẳng định các quy định đối với hơn nửa triệu lao động Trung Quốc đang làm việc cho Apple đã được tôn trọng chặt chẽ đến mức 84%. Thậm chí báo cáo này còn đề cập tình hình rất chi tiết, chẳng hạn như những xét nghiệm thai sản bắt buộc đối với lao động nữ tại 24 nhà máy.
Ngày 15-2, đoàn thanh tra của FLA đã có mặt tại Thâm Quyến. Lập tức lãnh đạo đoàn thanh tra là Auret Van Heerden đã tuyên bố với báo chí nào là “các cơ sở này là hạng nhất”, nào là “những điều kiện lao động rõ ràng trên mức trung bình”, nào là “các vấn đề không phải từ lao động căng thẳng, kiệt sức hay áp lực khủng khiếp như những xưởng may mà đúng hơn là nhịp độ làm việc đều đều, nhàm chán”.
Những lời lẽ này đã khiến Scott Nova, giám đốc Hiệp hội Về quyền của người lao động, đã phải nhảy dựng lên vì bất bình. “Tôi thật sự sửng sốt khi thấy FLA lại bôi trắng cho một trong số những nhà máy vi phạm quyền lao động một cách trắng trợn nhất. Rõ ràng chuyến đi đã bị các ông chủ của mình điều khiển” - ông nói với báo New York Times.
“Apple cần giảm bớt áp lực cho các nhà máy gia công của mình, bởi biết rằng một máy điện thoại được bán với giá 500 USD thì giá nhân công còn chưa tới 10 USD. Giữa việc làm hài lòng khách hàng và tôn trọng các quyền của người lao động, Foxconn phải nhanh chóng đưa ra quyết định của mình” - Chantal Peyer, một nhà hoạt động xã hội, nêu rõ.
Kết quả thanh tra của FLA sẽ được đưa ra vào tháng 3-2012. Trong lúc này, từ ngày 17-2 Foxconn đã loan báo đợt tăng lương mới từ 16% lên 25%, lần thứ ba kể từ năm 2010. Như vậy, lương của một lao động bình thường ở Thâm Quyến là 1.800 nhân dân tệ/tháng (290 USD), so với ba năm trước là 900 nhân dân tệ.
Áp lực đang đè nặng lên Apple để đưa ra một kết quả thanh tra trung thực.
