Thư Mark Zuckerberg: Hành động kiểu hacker

Facebook được thành lập không phải để trở thành 1 công ty. Nó được xây dựng để thực hiện 1 nhiệm vụ xã hội: tạo ra 1 thế giới mở, kết nối với nhau hơn.

Chúng tôi nghĩ rằng đó là thông điệp quan trọng mà Facebook muốn gửi đến tất cả những cổ đông tương lai  - những người muốn đầu tư vào Facebook. Bạn phải hiểu nhiệm vụ đó có ý nghĩa như thế nào với chúng tôi, nó ảnh hưởng đến cách chúng tôi ra quyết định, và vì sao chúng tôi làm những việc chúng tôi làm.

Tại Facebook, chúng tôi lấy cảm hứng từ những công nghệ đã làm nên cuộc cách mạng về cách truyền bá thông tin. Chúng tôi thường nói về các phát minh như báo in, TV để lấy cảm hứng cho việc tạo ra 1 công cụ giao tiếp hiệu quả hơn. Công cụ đó phải tạo nên 1 thể hoàn chỉnh. Công cụ đó phải giúp thêm nhiều người bày tỏ suy nghĩ của mình. Nó khuyến khích sự tiến bộ. Nó thay đổi cách tổ chức xã hội. Nó mang chúng ta lại gần nhau hơn.

Hôm nay, Facebook đã đạt đến 1 cột mốc mới. Chúng ta đang sống trong thời kì mà rất nhiều người truy cập internet từ cả máy tính, điện thoại... cần 1 công cụ để chia sẻ suy nghĩ, cảm nhận với bất cứ ai mà họ muốn. Facebook mong muốn xây dựng 1 dịch vụ mang lại quyền chia sẻ cho mọi người.

Có 1 nhu cầu cũng như cơ hội rất lớn để mọi người trên thế giới cùng kết nối, để chia sẻ, và để biến đổi xã hội cho tương lai. Quy mô của công nghệ và cơ sở hạ tầng phải xây dựng là chưa từng có và chúng tôi tin đây là vấn đề quan trọng nhất mà mình phải tập trung.

Mặc dù nhiệm vụ có vẻ rất lớn lao nhưng thực ra tất cả bắt đầu từ những mối quan hệ rất nhỏ, như quan hệ giữa 2 người với nhau vậy.

Mỗi một mối quan hệ cá nhân là những mắt xích để tạo nên một xã hội. Mối quan hệ là cách chúng ta khám phá ra những điều mới mẻ, giúp chúng ta hiểu thế giới và tận hưởng những niềm vui mà thế giới mang lại.

Với Facebook, chúng tôi xây dựng các công cụ để giúp mọi người kết nối với nhau và chia sẻ những gì họ muốn. Bằng cách đó, Facebook giúp mọi người xây dựng và duy trì các mối quan hệ.

Khi mọi người chia sẻ nhiều hơn, 1 văn hóa mở hơn sẽ được tạo ra, giúp mọi người hiểu hơn về cuộc sống và quan điểm của những người khác. Chúng tôi tin điều này tạo ra 1 sự gắn kết chặt chẽ hơn giữa những người dùng với nhau, giúp họ được tiếp xúc với các quan điểm, cách nhìn nhận đa dạng từ người khác.

Với việc tạo ra các mối quan hệ này, Facebok hy vọng thay đổi cách mọi người truyền bá thông tin. Chúng tôi tin cơ sở hạ tầng thông tin của thế giới nên giống với đồ thị xã hội, một hệ thống được xây dựng từ dưới lên, hoặc ngang hàng, thay vì từ trên xuống như cách nó đã tồn tại từ trước đến nay. Facebook cũng tin rằng việc trao quyền để người dùng chia sẻ những gì họ muốn là một nguyên tắc cơ bản để thay đổi cách truyền bá thông tin. Faceboook đã giúp hơn 800 triệu người tạo ra hơn 100 tỷ kết nối từ khi thành lập và mục tiêu của chúng tôi là tiếp tục thúc đẩy tiến trình này. 

Chúng tôi cho rằng 1 thế giới cởi mở và kết nối hơn sẽ giúp tạo nên 1 nền kinh tế mạnh hơn. Doanh nghiệp sẽ có tính xác thực cao hơn, thúc đẩy sự ra đời của những sản phẩm và dịch vụ tốt hơn.

Khi mọi người chia sẻ nhiều hơn, họ có thể tham khảo ý kiến từ những người mà mình tin tưởng về các sản phẩm và dịch vụ họ sử dụng. Điều này giúp họ tìm kiếm được những sản phẩm tốt nhất, nâng cao chất lượng và hiệu quả cuộc sống của mình.

Khi một doanh nghiệp làm ra được 1 sản phẩm, dịch vụ tốt, người dùng sẽ chia sẻ nó với bạn bè của họ. Cứ thế, những sản phẩm tốt sẽ được nhiều người biết đến. Các sản phẩm sẽ được đánh giá xoay quanh ý kiến người dùng. Đó sẽ là động lực để các công ty tiếp tục nâng cao chất lượng sản phẩm. Chúng tôi nhận thấy rằng các sản phẩm và dịch vụ được chia sẻ trên mạng xã hội hấp dẫn hơn so với cách thức quảng cáo truyền thống và Facebook mong muốn nhiều sản phẩm hơn nữa trên thế giới được quảng bá theo cách này.

Nền tảng phát triển của Facebook đã giúp cho hàng trăm nghìn doanh nghiệp xây dựng những sản phẩm với chất lượng cao hơn và mang tính xã hội hơn. Chúng ta đã chứng kiến những cách thức tiếp cận mới mang tính đột phá trong các ngành công nghiệp như game, nhạc và tin tức. Facebook hy vọng rằng sẽ có thêm nhiều sản phẩm nữa đi theo cách tiếp cận này.

Bên cạnh việc xây dựng các sản phẩm tốt hơn, một thế giới cởi mở cũng sẽ giúp doanh nghiệp đối thoại trực tiếp hơn với khách hàng của mình. Hơn 4 triệu doanh nghiệp đã lập tài khoản trên Facebook để trao đổi với người dùng và chúng tôi hy vọng con số này sẽ tiếp tục tăng lên.

Chúng tôi hy vọng rằng các công cụ mà mình xây dựng để giúp mọi người chia sẻ có thể mang lại những cuộc đối thoại trung thực, minh bạch hơn với chính quyền, giúp người dân được trao quyền lợi 1 cách trực tiếp hơn, chính quyền có trách nhiệm hơn và những giải pháp tốt hơn cho những vấn đề nổi cộm của thời đại.

Với việc trao quyền chia sẻ cho mọi người, chúng ta sẽ thấy tiếng nói của người dân có sức nặng hơn. Quan điểm và tiếng nói đó sẽ không thể bị phớt lờ. Theo thời gian, Facebook hy vọng rằng chính phủ sẽ phản ứng nhanh hơn, trực tiếp với các vấn đề và mối quan tâm trong cộng đồng người dùng mạng xã hội thay vì thông qua các báo cáo như truyền thống.

Như đã nói ở trên, Facebook được thành lập không phải để trở thành 1 công ty. Chúng tôi chủ yếu quan tâm đến nhiệm vụ xã hội, dịch vụ mà chúng tôi đang xây dựng và những người sử dụng dịch vụ đó. Đây là 1 cách thức tiếp cận khác biệt của 1 công ty đại chúng, do đó, tôi muốn giải thích vì sao tôi cho rằng điều này 

Tôi 1 mình bắt tay viết phiên bản Facebook đầu tiên bởi Facebook là 1 thứ mà tôi muốn tạo ra. Kể từ đó, hầu hết các ý tưởng và mã tạo nên Facebook đều xuất phát từ những người có cùng lý tưởng trong đội ngũ Facebook.

Hầu hết mọi người trong công ty chủ yếu quan tâm đến việc xây xựng và trở thành 1 phần của 1 sản phẩm vĩ đại, tất nhiên họ cũng muốn kiếm tiền. Qua quá trình xây dựng đội ngũ phát triển Facebook cũng như xây dựng cộng đồng các nhà phát triển, thị trường quảng cáo và nền tảng các nhà đầu tư, tôi hiểu rằng 1 sức tăng trưởng mạnh mẽ là cách tốt nhất để giải quyết những vấn đề quan trọng. Nói ngắn gọn: chúng tôi không xây dựng dịch vụ để kiếm tiền. Chúng tôi kiếm tiền để xây dựng dịch vụ tốt hơn và tôi cho rằng đó là một cách tuyệt vời để xây dựng 1 cái gì đó. Tôi tin rằng nhiều người muốn sử dụng dịch vụ của các công ty có niềm tin vào 1 điều gì đó hơn là 1 công ty tìm cách tối đa hóa lợi nhuận.

Bằng việc tập trung vào nhiệm vụ và xây dựng những dịch vụ tuyệt vời, chúng tôi sẽ tạo ra những giá trị lớn nhất cho cổ đông và đối tác. Điều này cho phép chúng tôi tiếp tục thu hút thêm người tài và xây dựng những dịch vụ tốt hơn nữa. Facebook không bao giờ chìm đắm trong mục tiêu kiếm tiền nhưng chúng tôi hiểu rằng cách tốt nhất để thực hiện nhiệm vụ của mình là xây dựng 1 công ty mạnh và có giá trị cao.

Đó cũng là cách chúng tôi nghĩ về đợt IPO này. Facebook sẽ trở thành 1 công ty đại chúng cho nhân viên và các nhà đầu tư. Chúng tôi cam kết với các cổ đông tương lai khi trao cổ phần công ty cho họ rằng sẽ làm việc tốt hơn để đầu tư đạt hiệu quả. IPO lần này cũng là những cam kết của Facebook. Khi trở thành công ty đại chúng, công ty cam kết sẽ làm việc tốt để thực hiện những kết của mình.

Là 1 phần trong nhiệm vụ xây dựng 1 công ty mạnh, chúng tôi sẽ làm việc tốt hơn nữa để đưa Facebook trở thành 1 trong những nơi tốt nhất cho những người giỏi nhất - những người có tầm ảnh hưởng lớn đến thế giới, và học hỏi từ những người giỏi khác. Facebook đã trau dồi 1 văn hóa độc nhất và 1 bước tiếp cận quản lý mà chúng tôi gọi đó là Hacker Way (tạm dịch: hành động kiểu Hacker).

Từ hacker có 1 ý nghĩa khá tiêu cực, nhất là theo mô tả của giới truyền thông, ám chỉ đến những người tìm cách truy cập trái phép vào máy tính của người khác. Trong thực tế, hành động "hack" có nghĩa xây dựng 1 cái gì đó nhanh chóng hay thử nghiệm việc vượt qua 1 ranh giới nào đó. Giống như tất cả mọi thứ, nó có thể được sử dụng cho mục đích tốt đẹp hoặc xấu xa. Tuy nhiên, hầu hết những hacker mà tôi từng gặp có xu hướng là những người duy tâm và muốn tạo ra 1 ảnh hưởng tích cực với thế giới.

Hacker Way là cách tiếp cận để xây dựng 1 sản phẩm liên tục được cải tiến. Các hacker tin rằng 1 thứ gì đó luôn luôn có thể được làm tốt hơn và không có gì luôn luôn đạt được trạng thái hoàn hảo. Họ thường tìm cách sửa các lỗi còn sót. Hacker thường giải quyết những vấn đề mà người khác khi nhìn vào cho rằng họ không thể hoặc bằng lòng với thực trạng của nó.

Hacker luôn cố gắng xây dựng những dịch vụ tốt nhất xét về lâu dài bằng việc học tập từ các bước nhỏ hơn là cố gắng giải quyết tất cả mọi vấn đề cùng 1 lúc. Để áp dụng cách tiếp cận này, Facebook đã xây dựng 1 framework thử nghiệm cho phép thí nghiệm hàng nghìn phiên bản Facebook bất cứ lúc nào. Chúng tôi luôn ghi nhớ khẩu hiệu: Done is better than perfect (tạm dịch: xong việc trước, hoàn hảo tính sau) và khẩu hiểu được sơn khắp các bức tường để nhắc nhở tất cả nhân viên.

Hacker cũng chú trọng thực tế và thử nghiệm. Thay vì mất thời gian tranh luận xem 1 ý tưởng mới có khả thi hay không, hay cách nào tốt nhất để xây dựng 1 sản phẩm, hacker thường thử nghiệm 1 mẫu sản phẩm nào đó để xem các phương án khả thi. Xung quanh các văn phòng của Facebook, bạn sẽ dễ dàng nghe thấy những câu nói như: các đoạn mã (code) chiến thắng các lý luận. Văn hóa hacker cũng cực kì mở và đãi ngộ người tài. Hacker tin rằng những kẻ sở hữu ý tưởng tốt nhất sẽ giành chiến thắng chứ không phải những ai giỏi lobby hay những người có quyền quản lý.

Để khuyến khích cách tiếp cận này, Facebook thường tổ chức 1 sự kiện hacker trong vài tháng 1 lần. Ở đó, mọi người xây dựng các bản mẫu cho những ý tưởng mới mà mình có. Vào cuối sự kiện, toàn đội ngồi lại cùng nhau và xem các sản phẩm mà họ vừa tạo ra. Rất nhiều những sản phẩm thành công của chúng tôi xuất phát từ các ý tưởng trong các sự kiện này như Timeline, chat, video...

Để tất cả các kĩ sư của mình cùng chia sẻ cách tiếp cận này, chúng tôi yêu cầu tất cả các kĩ sư mới, thậm chí là các quản lý sẽ không viết code, để cùng trải qua 1 chương trình có tên gọi Bootcamp. Tại đây, họ sẽ được học về nền tảng code (codebase) của công ty, các công cụ và các cách thức tiếp cận truyền thống của Facebook. 

Các ví dụ trên đều nói về kĩ sư, nhưng chúng tôi đã chắt lọc những nguyên tắc này vào 5 giá trị chính của Facebook:

Nếu chúng ta muốn tạo ra những ảnh hưởng mạnh mẽ, cách tốt nhất là tập trung vào giải quyết những vấn đề quan trọng nhất. Nghe có vẻ đơn giản nhưng chúng tôi cho rằng hầu hết các công ty làm rất kém điều này và tốn nhiều thời gian. Chúng tôi kì vọng tất cả mọi người tại Facebook tìm ra các vấn đề gai góc nhất và giải quyết chúng.

Giúp chúng tôi xây dựng được nhiều sản phẩm hơn và học hỏi nhanh hơn. Tuy nhiên, với các công ty đã đạt được thành công, họ thường rất chậm trễ bởi họ sợ mình sẽ phạm sai lầm hơn là đánh mất cơ hội với việc tiến lên chậm chạp. Chúng tôi có 1 thành ngữ: hành động nhanh và tạo ra đột phá. Nếu bạn không bao giờ tạo ra sự đột phá, điều đó có nghĩa là bạn chưa bao giờ hành động đủ nhanh.

Xây dựng những sản phẩm tuyệt vời cũng có nghĩa là bạn đang mạo hiểm. Đây có thể là ám ảnh và là yếu tố khiến hầu hết các công ty không dám tạo nên những sản phẩm đột phá. Tuy nhiên, trong 1 thế giới đang thay đổi quá nhanh hiện nay, bạn gần như chắc chắn thất bại nếu bạn không dám 1 lần mạo hiểm. Chúng tôi có 1 thành ngữ khác: điều mạo hiểm nhất là không bao giờ dám mạo hiểm. Chúng tôi khuyến khích tất cả mọi người đưa ra những quyết định táo bạo, cho dù ý kiến đó có sai ở 1 thời điểm nhất định.

 

Chúng tôi tin rằng 1 thế giới mở là 1 thế giới tốt hơn bởi khi mọi người có nhiều thông tin, họ có thể có nhiều quyết định tốt hơn và tạo ra 1 ảnh hưởng lớn hơn. Đó cũng là châm ngôn khi chúng tôi điều hành Facebook. Chúng tôi làm việc chăm chỉ để tất cả mọi người tại Facebook truy cập được nhiều thông tin nhất có thể về mọi lĩnh vực của công ty, giúp họ đưa ra những quyết định tốt nhất và tạo ra tầm ảnh hưởng lớn nhất.

 

Một lần nữa, Facebook tồn tại để đảm bảo 1 thế giới cởi mở và kết nối hơn, không phải chỉ để trở thành 1 công ty. Chúng tôi hy vọng tất cả mọi người tại Facebook tập trung hàng ngày vào nhiệm vụ xây dựng 1 giá trị thực sự cho thế giới.