Trào lưu từ một hiện tượng
Clip A Capella solo tự thu vốn được coi là nguồn cơn của trào lưu đang “sốt xình xịch” hiện nay là của Đan Vi, một nữ sinh viên năm thứ nhất tại TP. Hồ Chí Minh. Trong clip hơn 1 phút, cô “ca sỹ” gương mặt khả ái này đã thể hiện bài hát “Đường cong” của nhạc sỹ trẻ Nguyễn Hải Phong với nhiều bè. Điều thú vị là lúc cao điểm Vi đã hát năm bè khác nhau cùng một lúc “đúng chất” A Capella với: bass, snare, hi hat, kich và lead. Thành công trong việc làm lạ một ca khúc quen đã gắn liền tên tuổi của những ca sỹ nổi tiếng như: Thu Minh, Uyên Linh khiến clip “Đường cong phiên bản A Capella” của Đan Vi đã trở thành tâm điểm chú ý của cộng đồng mạng. Trong một thời gian ngắn, clip đã thu hút hơn 70.000 lượt xem, và hàng trăm lời bình luận.
Ngay lập tức, “cơn sóng A Capella” dâng tràn khắp cộng đồng mạng. Trên những website, nhiều forum rồi Facebook cá nhân lần lượt xuất hiện những clip A Capella solo của các bạn trẻ với những clip tự thu đặc sắc, cùng nhiều bài hát nổi tiếng ở các thể loại như: Trống cơm, Ngẫu nhiên, Hi, What’ve I been, I’m yours, Bad romance… trở thành một trào lưu sôi nổi.
Những “bí kíp” để có một bản thu A Capella “hand made” hoàn chỉnh bắt đầu được post rầm rộ. Minh Nghĩa (sinh viên năm thứ 2, Học viện hành chính Quốc Gia Hà Nội), một người có sở hữu gần chục “đứa con tinh thần” dòng A Capella chia sẻ: “Những thiết bị cơ bản các “giọng ca” cần tương đối đơn giản: webcame, headphone (nên dùng loại nhỏ để khi thu để âm ở tai nghe khỏi lọt vào mic), phần mềm chuyên dụng phổ biết nhất là Mix Box. Nếu muốn bản thu chất lượng hơn cần phòng thu có mic, tai nghe, lọc âm chuyên dụng. Theo kinh nghiệm, khi sáng tạo, không nên bị gò bó dập khuôn với bè trầm, bè cao… mà hãy tìm mọi cách để âm thanh phát ra hài hòa với nhịp điệu bài hát. Nhiều khi, việc cầm túi ni lông vo vo trước míc cũng tạo hiệu ứng bất ngờ.”
Phần mềm Mix Box cũng rất dễ để tìm kiếm, download và cài đặt. Sau khi thực hiện xong hết các thao tác cài đặt, người dùng chỉ cần đăng ký một tài khoản là có thể bắt đầu thỏa sức sáng tạo những bản A Capella của riêng mình. Trong Mix Box hiện có 30 bản nhạc các thể loại để người dùng có thể hát ngay. Còn nếu người dùng thích bài hát nào thì tự “up” ca khúc đó lên rồi hát.
Các “ca sỹ” thường hát bốn lần với bốn bè khác nhau trên một nền nhạc rồi khớp lại thành một bản A Capella hoàn chỉnh. Tùy khả năng và năng lực sáng tạo mà các bài A Capella tự tạo muôn hình muôn vẻ. Người thì bốn bản chỉ có tặc lưỡi, vỗ tay, huýt sáo, hát; người lại hát đủ các bè tenor, bass, barritone, lead; thậm chí, có người dùng cả beatbox (nghệ thuật sử dụng miệng, giọng để mô phỏng âm thanh của bộ gõ. Đây là một kỹ thuật rất khó và độc đáo trong thanh nhạc).
Một trào lưu “cũ người, mới ta”
Trào lưu “đơn ca” A capella của giới trẻ Việt Nam hiện nay đã “sốt” trên thế giới cách đây 3 năm. Những nhạc phẩm nổi tiếng như: Yesterday, I’m yours, Bad romance… đều đã được thể hiện rất công phu và xuất sắc. Tiêu biểu như ca khúc Yesterday được up bởi nick name Xdunson trên Youtube có comment đạt số lượng bình chọn cao nhất với nội dung: “Nếu The Beatles nghe được ca khúc này, hẳn họ sẽ rất tự hào.”
Tuy nhiên, khi phát triển đến những kỹ thuật đỉnh cao, việc phân định thật giả là quá khó (nhất là chỉ qua việc nghe và xem video). Và khi một vài clip xuất sắc dính “nghi án hát nhép” là lúc phong trào A capella solo tự thu trên thế giới bị thoái trào. Đây cũng có thể là kịch bản kết thúc của phong trào tự biên, tự diễn A Capella đang nở rộ hiện nay ở Việt Nam.
“Mình quá bất ngờ trước một dòng nhạc có mức độ sáng tạo cao đến vậy. Từng lời nói, hơi thở tưởng như vô nghĩa của mình khi ghép vào thành bài cũng ra giai điệu thú vị. Sau khi hát A Capella mình thấy hiểu hơn về giai điệu cuộc sống từ những âm thanh vô vị nhất và thấy mến yêu dòng nhạc “quý tộc”, lạ lẫm này”- Vũ Xuân, sinh viên đại học Quốc Gia Hà Nội chia sẻ trên blog cá nhân.
Thông điệp văn hóa?
A Capella là danh từ tiếng Ý chỉ nhà thờ và là lối hát không nhạc đệm, hoặc có chăng chỉ là bộ đệm mộc đơn giản. Với đặc tính dùng giọng hát tự nhiên của con người để thay mọi nhạc cụ, A Capella là một trong những dòng nhạc khó hát nhất trên thế giới. Sang thế kỷ XX, giữa vô vàn dòng nhạc, A Capella vẫn có chỗ đứng vững chắc với sự xuất hiện của những ca sỹ, nhóm nhạc lừng danh như: Petra Haden, Whintey Houston, Mariah Carey, Rockapella, Van Canto, Wise Guys, The Swingle Singers…
Ở Việt Nam, phải đến đầu thế kỷ XXI, ban nhạc chuyên dòng A Capella AC&M mới xuất hiện và cho ra những tác phẩm dân ca A Capella thuần Việt như: Cò lả, Lý cây đa, Thằng bờm… AC&M đã gặt hái những thành công lớn khi “gieo” A Capella vào nhạc Việt. Và những sản phẩm A Capella solo của các bạn trẻ hiện nay là những thông điệp đầy ý nghĩa tới những nhà quản lý văn hóa.
Phạm Mỹ
