Root và Jailbreak gần như song hành cùng lịch sử phát triển của smartphone hiện đại, khi những nhà phát triển, hacker,… và cả những người dùng muốn vượt qua giới hạn mà các nhà sản xuất điện thoại đã đặt ra trên sản phẩm của họ. Vậy root, jailbreak là gì? Và có nên thực hiện những điều này trên thiết bị của bạn?
Root, jailbreak là gì?
Trở thời kỳ 1,2 năm trước đây, khái niệm root gần như tràn ngập các website, diễn đàn về hệ điều hành và các thiết bị chạy Android. Root gần như là một công việc không thể thiếu với những người ham voọc thiết bị, chưa kể đến nhiều phần mềm chỉ có thể hoạt động khi thiết bị được root.
Root đơn giảnlà việc “chiếm” quyền truy cập gốc cho người dùng thiết bị, giúp chúng ta có thể toàn quyền kiểm soát và truy cập vào smartphone hay tablet, biến từ quyền sử dụng từ user thành admin.
Thuật ngữ “root” hiện nay thường được áp dụng trên điện thoại, máy tính bảng Android, nhưng trước đây, “hack root” cũng được dùng khá nhiều với các thiết bị chạy Symbian của Nokia.
Trong khi đó, jailbreak lại là thuật ngữ dành riêng cho hệ điều hành iOS (và đôi khi là Windows Phone)
Jailbreak (jb)là quá trình “vượt ngục” cho thiết bị của bạn trước những giới hạn mà nhà sản xuất đặt ra. Với một nền tảng khá “đóng” như iOS, việc jailbreak cũng giống như Root, mang đến khả năng truy cập từ gốc cho người dùng và thực hiện những thay đổi mà vốn dĩ chỉ nhà sản xuất mới làm được.
Có nên root hay jailbreak cho thiết bị của bạn?
Khi chiếc máy được giao đến tay bạn, tức nhà sản xuất đã chuẩn bị tất cả và sẵn sàng cho chiếc máy hoạt động để phục vụ người dùng. Tức là chúng ta chỉ cần lắp sim, lên Google Play hoặc App Store tải những ứng dụng mình thích và sử dụng. Vậy tại sao lại phải root hay jb?
Mục đích chính là root hay jb có lẽ cũng chỉ là để cài phần mềm, hoặc loại bỏ phần mềm. Android và iOS là những hệ điều hành di động lớn nhất hiện nay với kho ứng dụng cực kỳ phong phú, thế nhưng chúng vẫn chưa thể đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng vô tận của người dùng, việc root hay jb sẽ giúp người dùng có thể thỏa mái vùng vẫy với hàng triệu ứng dụng bao gồm cả chính thống và không chính thống.
Root, JB sẽ giúp chúng ta can thiệp sâu hơn vào hệ thống.
Điện thoại, máy tính bảng Android thường có nguồn gốc khá đa dạng, mỗi nhà sản xuất hay nhà mạng thường cố gắn lồng những phần mềm, giao diện riêng mà theo họ là tốt cho thiết bị, nhưng đôi khi chúng lại khiến người dùng khó chịu, làm nặng máy và không thể xóa được theo cách thông thường. Đó là khi chúng ta cần root, can thiệp vào hệ thống và làm điều này. Chẳng hạn các máy xách tay, đặc biệt là các máy xách tay Hàn Quốc.
Ngoài ra, cũng có những nguyên nhân rất chính đáng để chúng ta root máy, đó là một vài phần mềm rất hay nhưng yêu cầu root, chẳng hạn như Titanium Backup, Root Explorer, Button Savior, đổi font chữ,…
Còn nếu muốn chiếc máy của mình được “cá nhân hóa” một cách triệt để hơn, một vài “vọoc sỹ” còn tìm cách cài đặt một bản ROM Cook hoàn toàn mới cho chiếc máy của mình, chẳng hạn như các bản ROM MIUI hay Cyanogenmod.
Một trong những giao diện có thể sử dụng sau khi jailbreak iPhone 5
Còn với các thiết bị iOS, việc jb sẽ giúp cho người dùng làm chủ hoàn toàn thiết bị iOS của mình, loại bỏ những thiết đặt mặc định do nhà sản xuất tạo ra (giao diện, tính năng,font chữ,…).
Ngoài ra, jailbreak còn mang đến cho bạn Cydia, một kho tải với rất nhiều các ứng dụng (được gọi là tweak) mới mẻ, đa dạng; giúp chúng ta có thể trải nghiệm những phần mềm bản quyền một cách miễn phí, mang đến những tính năng mới mẻ mà thậm chí nhà sản xuất hay các nhà phát triển chính thống không thể mang đến cho bạn.
Đây cũng là một trong những cách giúp người dùng bẻ khóa (unlock) những chiếc iPhone bị khóa mạng để sử dụng.
Tạm kết
Rõ ràng, việc can thiệp sâu vào hệ thống và chiếm quyền kiểm soát là điều mà các nhà sản xuất không hề mong muốn người dùng thực hiện trên thiết bị của mình. Ngoài việc người dùng có thể gỡ bỏ những phần mềm của hãng (ảnh hưởng đến doanh thu), việc root/jb còn tiềm ẩn khá nhiều nguy hiểm với thiết bị của bạn.
Khi đã chiếm quyền admin, tức là tự tay bạn xây dựng chiếc máy cho riêng mình mà không qua kiểm duyệt từ nhà sản xuất. Và khi rào cản này không còn nữa, rất nhiều những phần mềm xấu có thể xâm nhập và gây nguy hại đến thông tin của bạn, chưa kể đến việc chiếc máy có thể trở nên mất ổn định khi người dùng cài một cách tùy tiện các ứng dụng bên ngoài.
Ngoài ra, một vài hãng hoặc cửa hàng điện thoại cũng từ chối bảo hàng với thiết bị đã bị can thiệp về phần mềm như root hay jb.
Đó là những lợi ích cũng như những nguy hại tiềm ẩn có thể xảy ra với thiết bị Android/iOS khi được roo/jailbreak, người dùng nên cân nhắc nhu cầu và khả năng của mình khi quyết định thực hiện việc này. Root/JB không phải là xấu, tuy nhiên nếu nhu cầu sử dụng cơ bản và cần một chiếc máy ổn đinh, root và jb là điều không nên làm.
