Lưu ý lớn trước khi đọc bài: Bài viết được phỏng theo tác phẩm Gone with the Wind (Cuốn theo chiều gió) về số phận của Nokia. Vậy nên nếu có thể bạn hãy tìm hiều về tác phẩm trước khi đọc bài viết này.
Vậy là Nokia cuối cùng cũng đã tuyết định dứt tình với Symbian trong hè 2013 này, hệ điều hành mà họ đã gắn bó trong cả thập kỉ. Gây dựng nên 1 đế chế đã rất khó, nhưng từ bỏ nó thì còn khó khăn hơn nhiều. Riêng cá nhân tôi, người đã từng sử dụng rất nhiều dòng điện thoại Nokia, mặc dù giờ đây tôi không còn sử dụng thiết bị Symbian nào nữa nhưng sự từ bỏ lại mang lại cho tôi nhiều cảm xúc lẫn lộn, vậy là lại thêm một sự thân thuộc đã chính thức trở thành quá khứ. Không tiếc cho Nokia, vì không phải họ đã phá sản, cũng không lưu luyến Symbian lắm vì lẽ ra nó nên đáng được nghỉ ngơi từ những năm đầu thập kỉ này. Vẫn biết là bước đi tất yếu của sự phát triển, nhưng sau mỗi một giai đoạn, khi đã trải qua và nhìn lại thì vẫn có những xúc cảm luyến tiếc, đượm buồn.
Nokia ông hoàng một thời!
Dùng tư duy logic văn học, tôi thấy thực tế mà Nokia đang phải đối mặt có rất nhiều tương đồng với câu chuyện trong tiểu thuyết Cuốn Theo Chiều Gió (Gone with the wind) của Margaret Mitchell : đã cảm xúc, đã huy hoàng, đã bi ai, đã làm mới,đã hi vọng và giờ thì vô định…
Nokia_Scarlettarlett O’Hara ; Symbian_Asley Wikes ; Window Phone_Rehtt Butlerett Butler ; Apple_Abraham Lincoln
Phần 1: Những ngày xưa tươi đẹp ở Tara.
Ứng với Nokia thì đây là những năm 2003-2007, khi cùng với Symbian họ đã trở thành biểu tượng của sự cao cấp trong thế giới điện thoại thông minh, dẫn đầu về cả thị phần,doanh số. Cũng như nàng Scarlett ở đầu chuyện: Xinh đẹp, đài cát,căng tràn nhựa sống ; tất cả trai tráng vùng Georgia đều ngưỡng vọng nàng, muốn làm nàng hạnh phúc. Gia đình O’Hara của nàng có đồn điền rộng mênh mông, cha nàng coi đất đai như chính mạng sống của mình.
Nokia những năm 2003-2007 cũng thế, họ là hình mẫu phát triển của làng di động. Họ mang tính thời thượng vào thiết kế, họ tạo ra những tính năng mới lạ và vô cùng hữu ích cho người sử dụng. Họ được cả thế giới mến mộ. Họ có tất cả những gì mà một hãng công nghệ hướng đến: tài chính vững mạnh, quy mô sản xuất toàn cầu, công nghệ hiện đại, thống lĩnh thị trường với các phân khúc, giá trị thương hiệu tăng phi mã. Mỗi sản phẩm của họ là một món quà mà họ dành tặng thế giới, từ những chiếc điện thoại phổ thông cho đến những thiết bị Symbian cao cấp, ở đâu cũng chỉ thấy Nokia. Từ những ngách phố khi mà điện thoại lúc đó vẫn được xem là món hàng xa xỉ cho đến những tác phẩm điện ảnh. Cái tên Nokia với biểu tượng nắm 2 bàn tay và slogan : “Liên kết mọi người lại” đã đi sâu vào tiềm thức không chỉ người Việt. Ngày đó, quảng cáo điện thoại trên tivi hay báo giấy thì Nokia chiếm đến khoảng 80%. Ngày đó, khi mà điện thoại còn chưa phổ cập thì Nokia còn là biểu tượng cho sự giàu có, ko là biểu tượng sao được khi cái thời giá cước di động tính theo block bằng “1 bát phở” ,còn giá điện thoại thì bằng cả con Dream. Thế đấy, Nokia đã huy hoàng như thế đấy.
Scarlett đã sống những ngày vui vẻ nhất của cuộc đời trong những ngày đầu cô yêu Asley, cũng như Nokia những năm đầu với Symbian : Say đắm, cuồng si, vô tư và thăng hoa. Giữa lúc đang đắm đuối nhất thì Scarlett hay tin Asley chuẩn bị kết hôn với Melanie, cô không tin nổi sự thật đó. Cũng như Nokia khi Symbian bắt đầu có những dấu hiệu của sự lạc hậu,bảo thủ. Nokia không biết là đã không nhìn ra hay là không dám thừa nhận.
Vào thời điểm đó, có 1 nhân vật khác nữa đã xuất hiện, Rehtt Butler, lúc này người ta chỉ gọi hắn là Rehtt Butler (về sau hắn được gọi là Đại úy Rehtt Butler), hắn không được mọi người coi trọng hay để ý cho dù bản thân hắn là kẻ không hề tầm thường. Cũng giống như Window Mobile với tham vọng bỏ máy tính vào túi quần,chẳng mấy người mảy may chú ý hay quan tâm. Vai trò của Window Mobile chỉ là làm phong phú thêm chứ không phải quyết đinh.
Cùng lúc này, Asley có tổ chức 1 bữa tiệc để công bố chính thức chuyện hôn nhân với Melanie, bữa tiệc bắt đầu trở nên nhàm chán vì nó cũng như mọi bữa tiệc khác, nhưng đến cuối bữa tiệc, thông tin miền Bắc chuẩn bị đánh chiếm miền Nam dưới sự lãnh đạo của Abraham Lincoln. Như 1 que diêm vừa được ném vào đống cỏ khô, mọi người bắt đầu bàn tán, tranh luận sôi nổi về cuộc chiến sắp nổ ra. Họ cười khinh bỉ và ung dung, họ nghĩ rằng miền Bắc sao đủ thực lực để chống đối họ,và họ sẽ đánh cho miền Bắc te tua với sự ngạo mạn hão huyền. Như những đứa trẻ đang muốn cố gây sự chú ý có cơ hội được để mắt, họ hồ hởi, xung kích vào cuộc chiến với sự tự tin ngây thơ đến đáng thương. Bối cảnh này rất giống 1 sự kiện do Nokia tổ chức để giới thiệu thế hệ sản phẩm mới của Symbian,người ta bắt đầu có những ánh mắt hoài nghi về Symbian. Đâu đó báo chí có đưa tin về 1 hãng chuyên sản xuất MP3 chuẩn bị tham gia vào thị trường điện thoại, họ đã cười phá lên vì so với Nokia lúc này ư, “không có cửa”. Hay là cái cách họ phớt lờ thị trường Mỹ và đơn độc tiến vào thị trường này mà không sản xuất máy lắp gập theo phong cách đương thời của Mĩ. Thế rồi họ vẫn ung dung,ngày ngày thao thao bất tuyệt về Symbian và những điểm tuyệt vời hiện tại của nó trong khi không có 1 định hướng nào về sự cải tiến.
Ngay lúc ấy, khi đã không thể tìm được lí do nào nữa để phủ nhận việc Asley sẽ kết hôn với Melanie. Scarlett đã vội vàng nhận lời cầu hôn của Charles Hamilton như muốn trọc tức Asley. Giống với Nokia, khi chính họ đã phải thừa nhận về sự lỗ thời trên Symbian, gần như ngay lập tức, họ đã vội vàng quay sang Meamo, như là 1 sự bấu víu tạm tời. Maemo, tiền thân của MeeGo, được tạo ra bởi một nhóm phát triển vào năm 2005. Do sở hữu nguồn lực nhỏ và buộc phải mời các công ty khác thầu lại dự án nên nhóm phát triển phải "đau đầu" trước nhiều sự lựa chọn. Trong đó, ưu tiên hàng đầu là phải chọn ra linh kiện rẻ nhất để giảm chi phí sản xuất, tiếp đến là tính đến không gian chứa linh kiện cần thiết, cuối cùng, nếu phần cứng cho hiệu suất thấp thì buộc phải tối ưu hoá bằng phần mềm.
Hơn nữa, mặc dù được phát triển với tốc độ nhanh chóng nhưng dự án này lại không có người lãnh đạo cũng như những sự hỗ trợ cần thiết từ các chuyên gia trong ngành. Việc này dẫn đến việc không có người giám sát và các nhà thầu phụ đua nhau "ăn chặn" bằng cách thay thế các chuyên gia bằng nhân sự có năng lực kém hơn. Sau một thời gian, quy mô của nhóm phát triển này ngày một mở rộng, tỷ lệ thuận với tệ quan liêu trong đó. Kết quả là sản phẩm cuối cùng không được hoàn chỉnh, thậm chí còn gặp nhiều vấn đề về chất lượng, từ lập trình cho đến các tính năng liên lạc. “Chính trị", hay mong muốn mở rộng tầm ảnh hưởng của các lãnh đạo trong nội bộ Nokia, cũng là nguyên nhân khiến cho Maemo không được khai thác tối đa. Thậm chí điều này còn gây ra cảnh "gà cùng một mẹ đá nhau" của Symbian và Maemo. Nokia N810 là một trong những "nạn nhân" của cuộc chiến này. Theo Cnet, thời điểm model này ra đời đã khiến cho ban giám đốc Symbian không khỏi lo sợ về việc các mẫu điện thoại dòng Communicator bị N810 cạnh tranh. Cuối cùng, sản phẩm này loại bỏ đi tính năng đàm thoại không thương tiếc và trở thành "máy tính bảng Internet".
Nokia N810 một "nạn nhân" trong cuộc chiến nội bộ Nokia
Và rồi họ lại quay lại với Symbian, họ tạo ra E-series với đỉnh cao là E71-quả boom thương mại thực sự . Điều này lại càng làm củng cố thêm niềm tin của Nokia vào sự tuyệt vĩ của Symbian, tiếp đó là cả 1 binh đoàn E-series ra đời nhưng không bao giờ vượt qua được 1 nửa cái bóng của E71.
Phần 2: Trong cuộc chiến.
Rồi cuộc chiến cũng xảy ra như nó phải thế. Quân miền Nam từ chỗ mỉa mai quân miền Bắc, giờ đang phải gồng mình chống lại pháo đạn từ miền Bắc. Trận chiến ác liệt, thương vong của miền Nam là vô số. Giữa Nokia và Apple cũng vậy, Nokia từ chỗ kẻ thượng phong, giờ hầu như đã mất tiếng nói trong làng di động. Từ chỗ chiếm đến 80% thị phần, giờ họ chỉ leo lắt với dưới 5%. Họ liên tục phải cắt giảm nhân lực và thậm chí còn phải bán đi trụ sở của mình ở Helsiki- Phần Lan sau bao năm gắn bó để lấy tiền đầu tư. Cổ phiếu thì bết bát, mất giá trị đến 90% kể từ năm 2007 (thời điểm mà họ đóng góp đến 23% trong tổng thuế thu nhập của Phần Lan) . Nokia mất thị phần, mất thương hiệu.
Có chồng rồi, nhưng Scarlett vẫn 1 lòng yêu thương Asley, cô làm tất cả vì Asley. Cô mù quáng đi theo Asley,dù là trong chiến tranh hay những ngày đầu Asley trở về. Còn Charles Hamilton đã hi sinh trong chiến sự, người chồng của cô không được cô thương tiếc dù chỉ 1 chút. Tâm trí cô vẫn giành trọn cho Asley. Điều này giống với Nokia và Symbian. Bất chấp những cảnh báo của giới chuyên môn, Nokia vẫn theo dùng Symbian, từ năm 2009, có đến hơn 30 mẫu điện thoại chạy Symbian được ra mắt, thậm chí mới đây khi đã hợp tác với Microsoft rồi, họ đã tạo ra được công nghệ Pure View đáng tự hào, nhưng sản phẩm đầu tiên sử dụng công nghệ này là Nokia Pure View 808 vẫn chạy Symbian ; còn hệ điều hành Meamo thì không còn thấy sản phẩm nào ra mắt nữa. Không biết tại sao Nokia lại có thể mù quáng và chậm thức thời đến thế. Không biết giới lãnh đạo và các nhà phát triển của Nokia nhìn thấy triển vọng gì của Symbian.
Trong khoảng từ năm 2008-2009 Nokia vẫn miệt mài đi chống lại Apple và binh đoàn Android với vũ khí Symbian, họ liên tục cho ra đời các sản phẩm mới nhưng hầu như không có chút ảnh hưởng gì tới xu thế cảm ứng.
Phần 3: Sau khi thua cuộc trong chiến tranh
Quân miền Nam đã thất thủ và đầu hàng vô điều kiệ trước quân đội của Lincoln, binh lính của miền Nam trở về, tả tơi, đói rách, thương tật và hầu như đều quy hàm trước sức mạnh của quân miền Bắc.
Trong cơn bĩ cực, khi mà Asley trở về sau chiến tranh,nghèo đói. Scarlett đã không ngần ngại dùng thủ đoạn, cướp chồng sắp cưới của em gái là Frank Kenedy để lấy xưởng gỗ của anh và năn nỉ Asley về đó làm. Scarlett quá si mê Asley. Thậm chí cô còn không ngại nguy hiểm vào tận xưởng gỗ để thăm Asley rồi xém chút nữa bị cướp. FraNokia quá yêu cô nên đã đi bắt bọn cướp đó để rồi cũng bị giết và không nhận được mảy may sự thương xót của cô. Cô còn đau đớn hơn khi thấy Asley bị bắn, cô lo cho vết thương của Asley còn hơn người chồng thứ 2 đang nằm ngoài kia. Nokia trong lúc mất phương hướng đã bắt tay với Intel và tạo nên MeeGo và tạo nên N9 với hy vọng điều thần kì xảy ra năm 2010. Nhưng thế giới vốn khốc liệt, lại là 1 thất bại tủi hổ nữa của Nokia. Vẫn là 1 hệ điều hành dù được quảng cáo rầm rộ và phát triển từ Meamo, nhưng khi đưa vào thực tế lại lôn quá nhiều khuyết điểm: ứng dụng ít, giao diện không đột phá,… Cảm giác như Nokia vừa cố để Symbian hóa Meamo vậy, thậm trí trong thời gian này Nokia còn tập trung phát triển Symbian nhiều hơn, điển hình là Nokia X7. Lúc này, Nokia đã đến bờ vực của sự phá sản.
MeeGoo một đưa con của Nokia và Intel
Nói qua về Rehtt Butler : một con người có thể thỏa thuận với bất cứ điều gì, chỉ cần có lợi nhuận, rất thông minh, giảo hoạt và yêu Scarlett hết mực. Hình ảnh này khá giống với Microsoft trong thực tế, họ bắt tay hợp tác kinh doanh với tất cả các hãng có nhu cầu với những chiến lược tối ưu hóa lợi nhuân rất thông minh. Chỉ khác là họ không yêu quý Nokia bằng tất cả.
Không lâu sau khi người chồng thứ 2 qua đời,Scarlett đã chủ động tìm đến với Rehtt Butler,đương nhiên là Rehtt Butler đồng ý. Họ cưới nhau và có những đứa con, tưởng chừng như họ đã hạnh phúc cho dù Scarlett thì vẫn để tâm trí nơi Asley. Bi kịch xảy ra khi đứa 2 đứa con của họ lần lượt qua đời, lúc này mọi thứ đã vượt quá tầm kiểm soát và gia đình tan nát. Nokia sau khi đưa Elop lên làm CEO đã đưa ra một quyết định táo bạo: hợp tác với Window Phone theo kiểu đánh cược số phận.Nokia trao tất cả hi vọng và số phận của tương lai vào Window Phone. Rehtt Butler sau khi cưới Scarlett vẫn qua lại với ả gái điếm Belle Watling, Microsoft cũng thế, họ vẫn hợp tác với các đối thủ của Nokia như Samsung, HTC, thậm chí còn mở rộng sang cả các đối tác PC truyền thống nếu các đối tác có nhu cầu xuất xưởng smartphone, còn hơn thế nữa, khi họ nghiêm túc tiến vào thế giới phần cứng với Surface (cho dù là máy tính bảng đi nữa, nhưng ai dám chắc được là sẽ có smartphone Surface hay không). Còn Nokia lúc này vẫn tiếp tục phong phú hóa những tàn dư của Symbian, họ lại cho ra các sản phẩm tầm trung chạy Symbian, doanh số ban đầu có vẻ khả quan, nhưng sau khi Android lắm được xu hướng này rồi thì Nokia lại heo hắt. “Đứa con” đầu tiên của Nokia và Microsoft : Lumia 900 đã được gửi gắm biết bao hi vọng. Nokia thực sự đã đặt cả tâm huyết vào sản phẩm này. Và họ đã thành công bước đầu, nhưng cũng đang trong lúc doanh số đi lên thì chính Microsoft đã tự tay bóp chết Lumia 900 bằng việc ra mắt Window Phone 8 và khẳng định sẽ không hỗ trợ Window Phone 7 nâng cấp lên Window Phone8 . Lại một sự thất bại nữa của Nokia.
Nokia hợp tác chiến lược với Microsoft để sử dụng Windows Phone cho các sản phẩm của mình.
Năm 2013, Nokia đã chính thức loại bỏ Symbian và tập trung toàn bộ sản phẩm hướng về Window Phone 8, ở phân khúc cao cấp là Lumia 920 và 928 sắp ra mắt, ở tầm trung là Lumia 520, 620. Đến đây, câu chuyện lại không giống phần kết của Cuốn theo chiều gió. Trong kết thúc của Cuốn theo chiều gió, Scarlett nhận ra người mình yêu thực sự là Rehtt Butler và muôn bên anh, nhưng anh bỏ đi, cô đau đớn cùng cực, nhưng trong lúc đó, cô vẫn biết mình phải làm gì, cô sẽ quay về Tara làm lại từ đầu và chờ đợi Rehtt Butler.
"Siêu phẩm" Lumia 928 mới trình làng của Nokia.
Nhưng Nokia thì chắc giờ đây cũng chẳng mấy thắm thiết, họ đã “đâm lao và phải theo lao” , còn Microsoft thì chắc sẽ chẳng bao giờ bỏ Nokia nếu Nokia không bỏ họ. Trong một buổi họp báo mới đây, khi một phóng viên đã thẳng thắn đưa ra câu hỏi dành cho người đứng đầu Nokia rằng: “Điều gì sẽ xảy ra nếu chiến lược Windows Phone của Nokia thất bại?”, vị giám đốc điều hành Stephen Elop tiếp tục khẳng định quan điểm của mình và cho rằng Nokia sẽ vẫn tiếp tục sản xuất điện thoại Windows Phone. “Phương án B (dựa vào nền tảng Android – NV) sẽ được thực hiện nhằm giúp phương án A (dùng Windows Phone- NV) của chúng tôi thành công”, Elop nhấn mạnh.
Còn nếu đưa ra câu hỏi này với Microsoft. Tôi liên tưởng kết chuyện Cuốn theo chiều gió:
Rehtt Butler thu don hành lí và quyết định ra đi, anh đi qua cửa Scarlett chạy theo níu kéo: “Ôi, anh yêu dấu, em biết đi đâu, làm gì nếu anh đi?”. Rehtt Butler dịu dàng đáp lại: “ Em yêu à, thực lòng mà nói, anh cóc quan tâm.”
NOKIA "CUỐN THEO CHIỀU GIÓ"
Thế đấy, muốn hay không thì vẫn phải thừa nhận thời kì huy hoàng cuối cùng cua Nokia đã qua từ thời E71.
Xem thêm bài viết về Nokia
