Phong cách thiết kế module (mô-đun) đã xuất hiện ngày càng nhiều trên các sản phẩm công nghệ gần đây. Trước khi phong cách này thổi một luồng gió mới vào thiết kế của các sản phẩm, thiết kế dạng module đã có một lịch sử hình thành và phát triển riêng của mình, trước khi có sự giao thoa hoàn hảo như vậy. Đúng lúc và đầy hứa hẹn, đây là thời điểm đủ để phong cách này bùng nổ.
Module và ý nghĩa phong cách thiết kế module
Module (mô-đun) và phong cách thiết kế Module xuất hiện trong nhiều lãnh vực khác khác nhau. Có thể dễ nhận thấy nhất là ảnh hưởng của phong cách này trong trang trí nội thất. Và không chỉ dừng lại ở nội thất, phong cách này đang dần lấn sân sang cả thiết kế của các sản phẩm công nghệ.
Racconto Plurale - Giá sách với thiết kế module có thể dễ dàng thay đổi hình dáng.
Phong cách thiết kế này đơn giản tạo ra "sản phẩm hoàn chỉnh" bằng việc kết nối nhiều "module" với nhau - mỗi module là một đơn vị độc lập đã được định trước về kích thước, kiểu dáng, thông số kỹ thuật riêng. Các module này được sản xuất sẵn, khách hàng tự chọn và tham gia vào thiết kế sản phẩm của riêng mình. Bằng cách lựa chọn các module và bố trí module theo ý mình để tạo thành những sản phẩm hoàn chỉnh mang dấu ấn cá nhân rất riêng của mỗi người. Tất nhiên tổng thể sản phẩm này có thể thay đổi một cách rất linh hoạt.
Phong cách thiết kế này đang bắt đầu có sự giao thoa dần dần trong khoảng thời gian gần đây. Bằng chứng là các sản phẩm mang thiết kế này xuất hiện ngày càng nhiều và trên nhiều thiết bị khác nhau chứ không chỉ tập trung trên một dòng sản phẩm nhất định. Trong lần giới thiệu gần đây nhất và cũng gây được nhiều sự quan tâm nhất, dự án về Project Ara của Google.
Nhưng thật sự đây không phải là sản phẩm đầu tiên. Samsung chính là một trong những công ty đã sớm áp dụng phong cách này lên các sản phẩm của họ, và đã chính thức thương mại hóa những sản phẩm này ra thị trường. Các sản phẩm trong dòng Smart TV từ SamSung, với giao diện Smart Hud đặt trưng riêng của hãng. Điểm sáng tạo nổi bật hơn hẳn là "Evolution Kit". Thực tế đây chính là một module tích hợp mang bộ CPU, RAM và GPU riêng, được kết nối vào tivi qua một cổng đặt biệt. Chính xác những gì mà Evolution Kit này mang lại là giúp người dùng có thể nâng cấp chiếc tivi thông minh đời 2012 thành model mới nhất năm 2013. Với cấu hình mạnh hơn, đi kèm theo các tính năng tương tự như những sản phẩm mà SamSung sắp ra mắt, chỉ đơn giản bằng việc thay đổi bộ Evolution Kit phía sau TV.
Bộ "Evolution Kit" trên Smart TV Samsung
Quay sang ngành công nghiệp máy tính, hãng Razer nổi tiếng với các sản phẩm nhắm đến game thủ cũng đã có một sản phẩm mang tính ý tưởng riêng của mình. "Project Christine" là một giải pháp khác để người dùng có thể thay thế bộ CPU để bàn vốn rất rườm rà và nặng nề.
Razer thiết kế Project Christine với những module riêng chứa riêng lẻ CPU, RAM hay GPU... Những module đầy đủ như một bộ máy tính truyền thống. Và tất cả những module được nối với nhau qua một bộ khung xương. Khi muốn thay thế, bổ xung hay nâng cấp, chúng ta có thể thực hiện dễ dàng thông qua việc tháo và lắp các module này.
"Project Christine" - máy tính bàn PC tương lai đến từ Razer
Tại Computex 2014 vừa qua, hãng Lexar đã ra mắt sản phẩm đầu đọc thẻ nhớ kiêm ổ cứng dạng module. Với giá thành tương đối cao và được tối ưu cho một số nhóm khách hàng, đặt biệt là những nhà làm phim hay nhiếp ảnh gia có nhu cầu sử dụng nhiều thiết bị lưu trữ, cần một thiết bị giúp đơn giản hóa việc giao tiếp với máy tính. Thiết bị có các module là những đầu đọc thẻ nhớ, và chúng được cắm lên chung một bộ khung. Riêng phần khung này có thể cắm tối đa 4 module đồng thời cùng lúc. Đi cùng với khả năng đọc dữ liệu cực nhanh, người sử dụng có thể quản lý một cách dễ dàng các thiết bị của mình chứ không phải bằng hàng đống dây nối như trước kia. Các module này cũng có thể linh hoạt thay thế để trở thành cách ổ cứng di động SSD vô cùng tiện lợi.
Hãy quay trở lại với thế giới smartphone đây chính là mảng chắc chắn sẽ nhận sự thay đổi lớn nhất nếu trào lưu module bùng nổ.
Dự án Project Ara của Google tuy gây được nhiều quan tâm của dư luận. Nhưng Ara không phải là dự án duy nhất. Vẫn còn rất nhiều nhà thiết kế lẫn hãng sản xuất điện thoại có cùng cách nhìn về tương lai như chính Google. Hãy nhìn sơ qua về Modai Modular và ZTE Eco Mobius, hai trong số những concept đã gây được nhiều ấn tượng về phía người dùng.
Với Modai Modular đây là ý tưởng đến từ nhà thiết kế Julius Tarng. Không có thiết kế ấn tượng hay chất liệu thiết kế sang trọng, những gì mà Modai Modular ẩn chứa là trí thông minh với khả năng học hỏi theo thói quen người dùng, tự động cập nhật hay gợi ý những gì người dùng sử dụng, nhắc nhở những kế hoạch được ghi chú. Một vũ khí khác của Modai Modular chính là khả năng thay đổi linh hoạt phần cứng bên trong với các phần module đơn giản. Việc nâng cấp vi xử lý, pin hay RAM đều đơn giản gần giống với cách chúng ta nâng cấp chiếc desktop để bàn.
Nếu các ý tưởng khác đều chết yểu và dừng lại ở các bản concept thì ZTE Eco Mobius đã có bước tiến từ bàn giấy trở thành sản phẩm mẫu thể hiện rõ ràng hơn ý tưởng của ZTE về thiết kế của điện thoại trong tương lai. Tại CES 2014, hãng điện thoại ZTE đã cho ra mắt bản mẫu thể hiện rõ cho ý tưởng về module phone, nhanh tay hơn cả ông lớn Google khi Ara chỉ mới có bản thử nghiệm tương tự nhưng giới hạn trong nội bộ Google. Sản phẩm thậm chí còn nhận được giải thưởng của Red Dot 2013 về nguyên mẫu điện thoại có thiết kế tốt nhất. Bản mẫu ZTE trưng bày có mặt lưng trong suốt nhằm thể hiện rõ những module phía sau máy, những module này cũng có khả năng thay thế, nâng cấp dễ dàng nhưng lại dễ dàng mà không về phức tạp với những thao tác trượt trên một khung xương có sẵn.
Tương lai mới cho ngành điện thoại di động - "Project Ara"
Trở lại với tương lai của ngành điện thoại di động module: Project Ara. Trong quá khứ đây thực sự là ý tưởng được nhen nhóm bởi Motorola, hãng lập nên dự án Project Ara sau khi bị thuyết phục hoàn toàn bởi một ý tưởng ban đầu được đăng tải dạng video trên mạng tên là Phonebloks. Thời gian sau, Motorola được mua lại bởi Google và được chuyển sang tay Lenovo. Những gì mà Google giữ lại chỉ là kho tàng bản quyền công nghệ khổng lồ của Motorola và dự án đầy khả thi Project Ara.
Vì sao lại là dự án khả thi? Thật sự mà nói kể cả khi dự án này còn tồn lại dưới dạng conpect, nó đã báo hiệu trước cho sự thay đổi hoàn toàn ngành công nghiệp điện thoại trong tương lai. Về cảm quan, đứng trên cương vị là ông lớn sở hữu hệ điều hành phổ biến nhất thế giới cùng với nhiều mối liên hệ đặt biệt thân thiết, có thể nói Project Ara dưới tay Google rất có nhiều hy vọng biến giấc mơ thành sự thật.
Thể hiện quyết tâm của mình Google đã có những cái bắt tay với những tập đoàn quan trọng, với mục đích hỗ trợ và cung cấp những thiết bị tích hợp vào module phone, công ty đã thúc đẩy dự án đi xa hơn. Dù vậy từ những ngày đầu khi Ara xuất hiện những hình ảnh đầu tiên của mình đến nay đã là khá lâu, nghi vấn đặt ra có phải là Ara đã chết?. Câu hỏi đã được trả lời hoàn hảo tại sự kiện Google I/O vừa qua. Trưởng nhóm phát triển Ara - Paul Eremenko đã khẳng định và cam kết cho sự tồn tại của Project Ara. Hơn thế nữa, ông không thể giấu nỗi sự phấn khích của mình khi chờ ngày Ara hoàn thiện. Có nhiều khả năng Ara sẽ được ra mắt ngay trong năm nay.
Ngoài ra trong sự kiện này, Eremenko còn treo giải 100.000 USD tiền thưởng dành cho bất kì nhà phát triển nào đưa ra được ý tưởng về module với những khả năng mà nó có thể mang đến, mà không điện thoại nào trước đó có được.
Như vậy giất mơ đang đến gần, rất gần chúng ta. Đã đến lúc tìm hiểu về lợi ích to lớn mà Project Ara này có thể mang lại cho những người sử dụng, những thượng đế đích thực.
Đến với module phone chúng ta có nhiều lựa chọn hơn. Lấy một ví dụ với bài toán kinh tế, hiện nay các hãng đã cho ra mắt nhiều model với nhiều những phân khúc đa dạng hợp với nhiều nhu cầu. Nhưng vô hình chung vẫn là chưa thiết thực. Với Ara chúng ta có thể tuỳ chỉnh nhu cầu của mình để giải quyết bài toán này một cách dễ dàng, hãy ưu tiên chọn lựa những module bạn muốn tập trung, ví dụ như màn hình lớn, hay pin dung lượng cao hoặc CPU mạnh mẽ. Với khoảng tiền còn lại chúng ta sẽ trải đều cho những module đảm nhận các chức năng còn lại.
Cũng với bài toán này, ta có sự tiết kiệm tốt nhất qua hằng năm với chi phí nâng cấp chỉ vỏn vẹn dùng dể mua mới vài module thay vì là cả một chiếc smartphone mới như trước. Câu hỏi về môi trường được giải quyết bởi sự giải thoát về lãng phí khi phải cứ mua mới là phải hoàn toàn bỏ cũ. Chiếc smartphone với thiết kế bạn yêu thích sẽ không còn phải chịu cảnh trở nên yếu dần và phải vứt đi chỉ sau chưa đầy 12 tháng. Đây cũng là cơ hội để bạn có thể tập trung những gì tinh tuý nhất vào chiếc smartphone của mình: màn hình đẹp của LG, đa chức năng như Samsung, nghe nhạc hay như loa HTC và chụp hình cực khủng với camera đẳng cấp Sony. Rất nhiều và rất rất nhiều tùy biến.
Dễ sử dụng, dễ nâng cấp, tiết kiệm chi phí và có tính thẩm mỹ cao. Có thể xem như phong cách thiết kế mới mẻ này đã phần nào không chỉ thay đổi về thiết ngoại hình bên ngoài mà sẽ còn là cách chúng ta sử dụng những sản phẩm công nghệ đó. Đặt biệt trong ngành công nghiệp smartphone, với các sản phẩm module phone nói chung hay Project Ara nói riêng, nếu thành công thì đây là sự đột phá lớn nhất kể từ khi Apple ra mắt iPhone. Tuy chỉ mới là giai đoạn đầu cho trào lưu, nhưng rất có thể trong một tương lai không xa, thiết kế dạng module sẽ bùng nổ mạnh mẽ trở thành xu hướng của tương lai, xuất hiện trên rất nhiều sản phẩm xung quanh cuộc sống chúng ta.
Vương Bảo
