Trong thời gian vừa qua, tựa game Flappy Bird đã và đang tạo nên một cơn sóng những người hâm mộ cuồng nhiệt trên toàn thế giới. Đây thực sự là một mốc son chói lọi trong ngành công nghiệp phần mềm còn khá non trẻ của Việt Nam.
Tuy vậy, trước thông tin về việc Nintendo, hãng điện tử rất lớn của Nhật Bản có ý định kiện Nguyễn Hà Đông, tác giả của tựa game này, về việc sử dụng một vài hình ảnh trong game của họ mà không xin phép và trả phí tác quyền, rất nhiều bạn đọc có băn khoăn về việc liệu sự việc có tiến triển tới mức xấu tới như vậy.
Nintendo sẽ kiện vì hình ảnh của Flappy Bird quá giống với hình ảnh game của họ?
Chúng tôi xin đưa ra một số kiến giải cho vấn đề đang rất được lưu tâm này. Xin lưu ý, việc game Flappy Bird có "vi phạm bản quyền" của Nintendo hay không chưa được pháp luật phân xử, nên các phát ngôn trong bài viết này chỉ mang tính chất phỏng đoán.
Liệu Nintendo có kiện?
Trong vụ kiện này, nếu như nó có xảy ra, các luật sư bào chữa có thể dựa vào việc hình ảnh giống trong sản phẩm của Nintendo không có bất cứ ích lợi nào trong việc tăng trải nghiệm cho người chơi. Thực sự là với cách chơi và đồ họa vô cùng đơn giản, chính "máu ăn thua" và tính ganh đua cộng đồng rất cao mới là chất xúc tác làm nên thành công của tựa game, chứ không phải yếu tố hình ảnh. Tuy nhiên, phía nguyên đơn (chúng tôi nhắc lại, chỉ khi nếu có xảy ra vụ kiện) có thể căn cứ vào việc, không chỉ hình ảnh mà ngay cả cách thức "nhảy nhót" của chú chim, cũng như tiếng "ting ting" đều rất giống với chàng Mario trong sê ri game vô cùng ăn khách cùng tên. Và các yếu tố liên quan tới quá trình chơi và trải nghiệm như thế này chắc chắn sẽ được cơ quan luật pháp lưu tâm.
Cả hình ảnh và một vài hiệu ứng của Flappy Bird đều khá tương đồng với tựa game huyền thoại của Nintendo
Nintendo có khá nhiều kinh nghiệm trong việc bảo vệ các sản phẩm của mình. 3 năm trước, tựa game New Super Mario Bros. Wii của họ đã bị 1 người Australia upload phiên bản rò rỉ lên mạng trước khi nó được ra mắt chính thức. Vì sự việc này, Nintendo đã thắng kiện và buộc người này phải bồi thường 1.5 triệu đô la Mỹ. Hồi giữa năm ngoái, họ cũng đã kiện đòi bồi thường 2 triệu đô la Mỹ một website chuyên cung cấp các bản "mod" (chỉnh sửa) xâm phạm tới các tựa game độc quyền của Nintendo như Mario, Zelda,...
Ngoài ra, tình hình kinh doanh gần đây của hãng điện tử Nhật Bản là không tốt khi những sản phẩm mới như Wii U hay PS Vita không đạt được thành công như mong đợi. Do đó, nhiều khả năng họ sẽ thực hiện vụ kiện nhằm có thêm tiền mặt cho ngân sách đang ngày càng thu hẹp, cũng như nâng cao thêm danh tiếng của mình.
Tình hình kinh doanh của Nintendo đang gặp nhiều khó khăn
Cũng xin lưu ý với bạn đọc về thông tin cho rằng hình ảnh về "ống cống" của Nintendo có giá trị 6 tỷ đô la Mỹ: khi đi kiện để đòi bồi thường, chắc chắn họ không thể đưa ra con số phi lý ấy. Mức giá khoảng vài triệu đô la Mỹ có lẽ sẽ phù hợp hơn, và họ có thể yêu cầu bằng cách chia phần trăm lợi nhuận thu được từ việc bán quảng cáo trong game, chứ không nhất thiết là phải trả bằng tiền mặt. Họ sẽ xét đến việc .Gears chỉ là studio-một-người, và người sở hữu không phải là một người giàu có.
Điều đáng tiếc nhất là Nintendo có "truyền thống" đề nghị cấm phát hành các nội dung vi phạm tác quyền của họ. Tức là nếu họ thắng, một tựa game "huyền thoại", một mốc son của ngành phần mềm Việt Nam sẽ phải xóa tên khỏi mọi gian hàng trực tuyến. Đó quả là một sự mất mát rất lớn.
Nếu thua kiện, Flappy Bird sẽ thực sự "Game Over"
Tác giả Nguyễn Hà Đông nên làm gì?
Chúng tôi không nghĩ là nên khuyên tác giả Hà Đông làm gì trong tình huống này, tuy nhiên xét trên một tranh chấp tác quyền còn chưa rõ là bên có ưu thế có muốn "tham chiến" hay không thì hành động giữ im lặng và tránh mọi ánh mắt truyền thông của nhà phát triển này là khá khôn ngoan. Tuy vậy, việc anh đưa ra mức thu nhập lên tới 50.000 đô la/ngày có vẻ là một quyết định "hớ hênh", vì mức thu nhập rất cao này đã trở thành tâm điểm của nhiều bài báo trên các trang công nghệ lớn, nó khiến các bên có thể liên quan như Nintendo chú ý hơn tới sự kiện này.
50 ngàn đô/ngày chắc chắn là khoản thu nhập gây nhiều sự chú ý
Hiện nay, phiên bản trên iOS của Nguyễn Hà Đông đã được cập nhật và thay đổi hoàn toàn hình những chiếc ống cống, trở thành dạng "3D" hơn, giống như trên Android. Với chiếc ống mới này, ít có khả năng Nintendo có thể sử dụng làm căn cứ để kiện Nguyễn Hà Đông về các thu nhập sau khi anh sửa đổi. Tuy vậy, với việc hàng trăm triệu lượt tải về phiên bản cũ, họ cũng không thiếu căn cứ nếu cần để chứng minh các hình ảnh anh đã sử dụng giống hệt trong loạt game Mario huyền thoại.
Phiên bản mới nhất của Flappy Bird đã thay đổi dạng ống cống sử dụng, có lẽ để "né" phần hình ảnh khá giống của game Nintendo
Trong một động thái được giải thích là không phải do các sức ép pháp lý, Hà Đông tuyên bố sẽ "khai tử" tựa game ăn khách của mình trên gian hàng AppStore. Đây quả là một điều đáng tiếc, tuy nhiên nó có thể khiến các vi phạm của anh về mặt bản quyền (nếu có) được bỏ qua.
Trước sức ép truyền thông, Hà Đông đã phải tuyên bố gỡ bỏ tựa game của mình
Điều cần thiết nhất với Nguyễn Hà Đông, cũng như các lập trình viên Việt Nam hiện nay cần quan tâm thực hiện ngay, đó là trước khi tham gia vào việc viết một tựa game hoặc xây dựng một ứng dụng nào khác, cần phải nghiên cứu kỹ hệ thống luật pháp, đặc biệt là luật về sở hữu trí tuệ trước khi đưa sản phẩm của mình ra thị trường. Có như vậy mới hạn chế được tối đa các rắc rối về mặt pháp lý mà chúng ta sẽ gặp phải trong quá trình "bơi ra biển lớn".
Đọc thêm: Liệu có hay không doanh thu khủng của Flappy Bird?
