Từng giữ ngôi vương trong làng di động thế giới gần chục năm về trước, BlackBerry hay RIM trước đây với những sản phẩm mang phong cách rất riêng, thế nhưng vẫn phải chịu chung số phận với hàng chục thương hiệu khác khi cơn bão iPhone, rồi Android tràn đến.
Dẫu vậy, BlackBerry vẫn được không ít người yêu mến vì luôn giữ được một hướng đi rất riêng cho sản phẩm của mình. Ở góc nhìn của người tiêu dùng, từ hệ điều hành BlackBerry 10 cho đến những sản phẩm phần cứng như Z10, Q10, rồi đến Passport hay Classic, tất cả đều rất khác lạ. Chúng có một sức hấp dẫn đặc biệt và luôn nổi bật giữa một đám đông điện thoại chạy Android với thiết kế, giao diện và tính năng “na ná” giống nhau.
Thế nhưng trong những ngày gần đây, khi mà thông tin về một chiếc BlackBerry chạy hệ điều hành Android xuất hiện, dường như chẳng có một luồng ý kiến trái chiều nào. Nghĩ theo cách đơn giản thì đây chỉ là việc thay đổi hệ điều hành từ BlackBerry 10 sang Android (như một vài hãng chuyển từ Tizen, Bada, WebOS sang Android đấy thôi). Nhưng nếu nghĩ một các sâu xa hơn, đó là một chuyện “tày đình” liên quan đến linh hồn của một chiếc điện thoại, một hệ điều hành và thậm chí là cả một doanh nghiệp.
Vậy mà điều này lại nhận được sự ủng hộ lớn. Rõ ràng hệ điều hành BlackBerry 10 là vấn đề. Có lẽ nó đã là một thất bại của đội ngũ BlackBerry, của cựu CEO Thorsten Heins, dù ít hay nhiều.
Giờ đây, thay vì “khoe” BB 10 có thể chạy ứng dụng Android như trước kia, BlackBerry đã làm nên một chiếc điện thoại Android thực thụ. Và thật đáng mừng, Priv (hay Venice) không chỉ là một chiếc điện thoại có-thể-dùng-được với số đông, nó còn là một chiếc điện thoại Android khá hoàn hảo, ít nhất là qua những gì mà chúng ta thấy cho đến nay.
Mới đây, BlackBerry đã kịp trấn an người dùng của mình rằng, họ sẽ vẫn tiếp tục phát triển BlackBerry 10 với bản cập nhật 10.3.3. Thế nhưng,có lẽ hầu hết người hâm mộ đều hiểu rằng, Priv ra mắt cũng đồng nghĩa với thời kỳ của BB10 chấm dứt, cho dù nó có thành công hay không.
Sinh ra để làm “sát thủ iOS”
Từng là một fan hâm mộ BlackBerry trong nhiều năm, tôi vẫn không quên được cảm giác của những ngày cuối tháng 1 năm 2013, khi mà bộ đôi BlackBerry Z10 và Q10 chính thức xuất hiện trên tay CEO đương nhiệm bấy giờ Thorsten Heins, sau một thời gian dài “nhá hàng”.
Giữa những ồn ào từ sự cạnh tranh của iOS và Android, BB10 xuất hiện như một người hùng đầy ngạo nghễ, phá tan đi sự nhàm chán của các hệ điều hành hồi bấy giờ. Dù ở cách xa nửa vòng trái đất, người viết cũng như chính những fan hâm mộ BlackBerry không khỏi kinh ngạc và đầy hưng phấn, khi mà ngón tay của Giám đốc kỹ thuật Vivek Bhardwaj vuốt qua vuốt lại trên bàn phím cảm ứng của chiếc Z10, những con chữ bay nhảy tứ tung nhưng đầy chính xác; hay camera với khả năng thần kỳ, cho phép người chụp có thể “quay ngược thời gian” để lấy hình ảnh đẹp nhất, điều mà chưa có bất cứ chiếc điện thoại nào hồi bấy giờ làm được.
Khi đó, Dâu đen và các fan của họ vẫn luôn tin tưởng rằng, BlackBerry 10 có thể đánh bại cả iOS nhờ những tính năng mới cùng khả năng bảo mật đã trở thành thương hiệu.
Nhưng rồi lại sống nhờ Android
Không thể phủ nhận BlackBerry 10 có những tính năng quá hay, vượt qua sức tưởng tượng của những chuyên gia công nghệ hồi bấy giờ. Thế nhưng sự chậm chễ, sự ảo tưởng trong khả năng và giá bán, cùng với sự thiếu hụt kho ứng dụng đã khiến BlackBerry 10 không thể tiến xa được.
BlackBerry 10 của Thorsten Heins (và sau này là John Chen) giống như một con người thông minh và đầy tiềm năng, nhưng lại khuyết tật và sống trên đôi chân của người khác vậy. Đó chính là Google Android.
Ở thời đại mà người người dùng Facebook, Instagram, nhà nhà chơi Temple Run, Asphalt,… những người dùng BlackBerry Z10 chạy hệ điều hành BlackBerry 10 như đang ở trên …Sao Hoả.
Mở kho ứng dụng BlackBerry AppWorld trên chiếc Z10 lên, bạn sẽ muốn …đóng nó lại ngay lập tức vì giao diện quá rối rắm và không có một ứng dụng nào đủ hấp dẫn để cài. Lượng ứng dụng trên BlackBerry AppWorld khi đó chỉ vỏn vẹn vài nghìn, trong số này cũng chỉ vài phần trăm là có thể dùng được. Các kỹ sư của BlackBerry đã nghĩ ra một phương pháp khá thông minh và cũng rất “khôn vặt”, đó là tận dụng kho ứng dụng của đối thủ Android.
Thực chất cách làm này không mới. Ngay từ những chiếc BlackBerry Playbook chạy QNX, BlackBerry đã sử dụng phương pháp trên. Thế nhưng từ cuối năm 2013, BlackBerry 10.2 với bộ Android Runtime mới cho phép cài trực tiếp file Apk vào điện thoại BlackBerry, tương thích với Android 4.2.2, BlackBerry có thể tự tin rằng họ đã khắc phục được việc thiếu hụt ứng dụng. Ngày càng lấn sâu, những bản cập nhật của BlackBerry 10 sau đó cứ chạy theo Android mãi…
Cái kết đã được báo trước
Rõ ràng, một nển tảng muốn phát triển thì không thể chỉ trông chờ đứng trên đôi chân người khác được, mà phải biến nó thành đôi chân của mình. Nếu cứ khắc phục bằng cách để BlackBerry 10 dùng ứng dụng Android, những chiếc điện thoại gắn mác Dâu Đen sẽ mãi đi sau, chờ khi nào Android cập nhật là cập nhật theo. Và khi đó, liệu BlackBerry có giúp người dùng trả lời được câu hỏi: Tại sao tôi phải mua điện thoại BlackBerry 10 và cài ứng dụng Android, thay vì mua một chiếc điện thoại Android thực thụ?
Passport và Classic, 2 chiếc điện thoại mới nhất của BlackBerry nhận được sự đánh giá khá cao từ người tiêu dùng và các chuyên gia. Trong khi Passport sở hữu thân hình lạ mắt, màn hình lớn và loại bàn phím “vật lý lai cảm ứng” tiện dụng, Classic lại ghi điểm nhờ mức giá dễ chịu và thiết kế chắc chắc, pha trộn giữa hoài cổ và hiện đại. Tuyệt nhiên không có mấy ai khen hệ điều hành BB10 cả cho dù nó đã có khá nhiều cải tiến, đặc biệt là khả năng cài ứng dụng qua kho Amazon hay tính năng BlackBerry Blend thông minh.
Vậy, BB10 còn lý do nào để tồn tại?
Không thể phủ nhận là mỗi hệ điều hành sẽ có một thế mạnh riêng, BlackBerry 10 cũng vậy. Thế nhưng hướng đi mà BlackBerry 10 theo đuổi dường như đã “lệch pha” so với nhu cầu sử dụng của số đông.
BlackBerry có những sản phẩm rất tốt, nhưng lại không đạt được doanh số như kỳ vọng và phải giảm giá.
Thay đổi hay là chết! Nếu cứ tiếp tục duy trì BB10, BlackBerry chắc chắn vẫn có được một số lượng người dùng trung thành nhất định, nhưng liệu số đó có đủ nuôi sống đội ngũ BlackBerry? Apple có iOS 9, Google có Android 6.0, cả 2 đều đã đạt đến độ “chín” hoàn hảo và có tính ứng dụng cao trong cuộc sống. BlackBerry 10 dường như đã hết cửa cạnh tranh với họ.
Lấn sâu hơn vào thị trường Android là một quyết định thông minh của BlackBerry, và khi đã trở nên thông minh hơn, lợi nhuận nhiều hơn thì khó mà dứt ra được, BlackBerry 10 có lẽ sẽ chỉ còn là dĩ vãng. Hay nếu được duy trì thì cũng chỉ là để giữ chân những người dùng hiện tại trước khi họ hướng đến Priv hay một sản phẩm BlackBerry Android nào khác.
3 năm gắn liền với BlackBerry 10 đã lấy đi của BlackBerry quá nhiều, và có lẽ, đã đến thời kỳ của Dâu Đen dứt khỏi hệ điều hành con cưng của mình để đi theo số đông, nếu muốn tiếp tục tồn tại.
