Việc truy cập mạng từ Wi-Fi công cộng, như ở quán café, nhà hàng, khách sạn… đã trở nên quen thuộc với người dùng đồ công nghệ. Tuy nhiên, chắc hẳn không mấy ai ý thức hết những nguy cơ tiềm ẩn từ việc sử dụng Wi-Fi “chùa”. Xảy ra, nguy cơ lớn nhất ở đây chính là bảo mật và an toàn thông tin.
Và không khó để nhận thấy: “Nếu một kẻ nào đó có thể xâm nhập vào dữ liệu của bạn thì hắn có thể đọc được bất kỳ thông tin nào bạn gửi ra, dù là thông tin trong email hoặc tên và mật khẩu”.
Thế nào là một điểm Wi-Fi công cộng?
Một điểm truy nhập (hotspot) công cộng là một mạng không dây được thiết lập để chia sẻ kết nối Internet cho người dùng. Nhà cung cấp điểm truy nhập này mua một thiết bị truy nhập không dây, kết nối nó với mạng Internet và sau đó phát sóng Wi-Fi trong một khu vực công cộng. Bất cứ người dùng nào có card hỗ trợ không dây nằm trong vùng phủ sóng đều có thể truy nhập mạng này và sử dụng Internet.
Hầu hết các chủ sở hữu hotspot đều cố gắng thiết lập sao cho khách hàng của họ có thể truy nhập internet nhanh chóng và dễ dàng. Tuy nhiên, việc bỏ yêu cầu đăng nhập và tránh các vấn đề liên quan tới tương thích mã hóa cũng đồng nghĩa với việc họ đã vô hiệu nhiều chức năng bảo mật trên các thiết bị không dây này. Đây được coi là sự đánh đổi đáng chú ý giữa bảo mật và dễ dàng, nhanh chóng. Do không hỗ trợ mã hóa, những dữ liệu dạng ký tự đơn thuần của bạn sẽ không được bảo vệ khi được truyền trong không gian dưới dạng tín hiệu sóng vô tuyến. Những tín hiệu sóng này có thể bị xâm nhập bởi bất kỳ ai có thiết bị nhận tín hiệu và một số công cụ can thiệp cơ bản phổ biến hiện nay. Khi điểm truy nhập mạng không dây mà bạn đang sử dụng không sử dụng phương thức mã hóa thì người dùng khác bắt được tín hiệu của bạn có thể đọc được bất cứ thông tin nào bạn gửi ra - dù đó là một email cá nhân hoặc tổ hợp ký tự tên người dùng và mật khẩu của bạn.
Cảnh giác về tội phạm mạng
Trước hết, bạn cần trang bị một số nhận biết cơ bản những dấu hiệu lạ để góp phần nâng cao cảnh giác: đang chat yahoo mà có nick lạ làm quen, hay nhận đường link lạ. Nhận mail lạ có dẫn đường link, file đính kèm… Người dùng thường xuyên chắc chắn không tò mò mà tự chuốc họa.
Tiếp đó, một điều hiển nhiên là không phải hầu hết những người dùng hotspot xung quanh bạn đều tọc mạch và khiến cho thông tin cá nhân của bạn gặp nguy hiểm, nhưng bạn cũng nên cảnh giác mối đe dọa nguy hại nhất mà một hotspot có thể có - đó là tội phạm mạng. Những hacker dày dạn kinh nghiệm và hiểu biết kỹ thuật này có công cụ, kỹ năng cũng như đủ kiên nhẫn để chọc ngoáy vào các kỹ thuật bảo vệ hạn chế tại một số điểm truy nhập mạng không dây.
Chẳng hạn như một số tội phạm mạng đã học được cách lợi dụng các mạng xã hội để lừa đảo người dùng hotspot tiết lộ những thông tin nhạy cảm. Bằng cách sử dụng kỹ thuật lừa đảo trên mạng không dây, tội phạm mạng có thể chiếm tín hiệu sóng không dây của một hotspot với một tên mạng “giả mạo” hợp lệ của riêng chúng và sau đó thay thế trang đăng nhập bằng một trang khác tương tự như thế. Người dùng do đó sẽ bị lừa phỉnh cung cấp thông tin cho mạng “nhân bản” giả mạo này thay vì cho nhà cung cấp điểm hotspot. Khi bạn đã ở trong điểm hotspot giả mạo thì nhiều nguy cơ bạn sẽ bị chuyển hướng tới các website lừa đảo cũng như những website có virus, hoặc thậm chí bạn sẽ bị lừa để tạo một tài khoản mới và cung cấp thông tin thẻ tín dụng hoặc những thông tin cá nhân quan trọng khác.
Tự biết bảo vệ mình
Với những nguy cơ bảo mật luôn tiềm ẩn, việc bảo vệ bản thân an toàn trên những điểm truy nhập hotspot công cộng không chỉ là ý thức bản thân mà còn là trách nhiệm của mỗi người dùng với chính mình, và cộng đồng mạng.
Khi rảnh rỗi, nhiều thời gian đi đây đó, nhất là đi du lịch, thì đó là điều kiện tuyệt vời để bạn truy cập Wi-Fi công cộng. Một trong những yếu tố nghe chừng đơn giản nhưng quan trọng, đó là bạn nên thận trọng với những người dùng xung quanh. Người dùng nên quan sát và đảm bảo rằng không có ai đang nhìn trộm hay dõi theo hoạt động bạn đang đăng nhập vào hệ thống, email, dịch vụ tin nhắn hoặc các tài khoản khác.
Dù có bận đến máy, bạn cũng đừng bao giờ sao lãng hay bỏ mặc máy tính xách tay hoặc thiết bị cầm tay của bạn, thậm chí chỉ trong khoảnh khắc. Không nên đặt chế độ máy tính tự động truy nhập vào mạng không dây gần nhất. Thay vào đó, bạn nên kết nối thủ công tới một điểm hotspot. Và phải đảm bảo bạn đang kết nối tới một điểm truy nhập hotspot hợp lệ bằng cách kiểm tra với người sở hữu mạng đó về tên mạng và quy trình kết nối.
Việc tắt chức năng chia sẻ khi bạn đang ở trong một điểm hotspot cũng không thể xem nhẹ, tối thiểu những dữ liệu cá nhân, dữ liệu nhạy cảm mà bạn lưu trữ trên máy tính xách tay và thiết bị di động. Bạn luôn có thể tắt chức năng chia sẻ tệp tin từ menu thiết lập cấu hình mạng của hệ điều hành bạn dùng. Một điều tối kị cần lưu ý, đó là bạn không nên thực hiện các giao dịch ngân hàng hay thương mại trực tuyến khi bạn đang sử dụng một điểm hotspot công cộng. Điều đó sẽ giúp bạn an toàn hơn và kiểm soát được môi trường trực tuyến của mình. Hạn chế giao tiếp bình thường trên email và dịch vụ tin nhắn từ xa. Nếu bạn sử dụng dịch vụ tin nhắn từ xa hoặc email tại các điểm hotspot công cộng, đừng bao giờ gửi những thông tin nhạy cảm và quan trọng. Người dùng nên cân nhắc tạo một tài khoản email trên web để sử dụng tại các điểm hotspot.
Khi bạn đang trong một hotspot công cộng, bạn không nắm rõ được các máy tính khác trong mạng bị có bị lây nhiễm hay không hoặc có thể có một hacker đang rập rình sẵn trong mạng. Phần mềm Norton Internet Security – sản phẩm thuộc Symantec – sẽ giúp bảo vệ bản trước những đe dọa tiềm ẩn như virus, sâu, Trojan và những kẻ xâm nhập bất hợp pháp nguy hiểm khác. Không truy nhập vào những trang web mà bạn không muốn người lạ biết được bạn đang làm gì. Tắt kết nối mạng không dây khi bạn không có nhu cầu sử dụng nữa.
Bạn nên đưa ra những quyết định thông minh, tránh sử dụng các điểm hotspot để thực hiện những giao dịch hoặc truyền thông quan trọng của mình.
Kết luận
Các điểm truy nhập Wi-Fi công cộng có thể vừa là bạn vừa là thù trong quá trình di chuyển của bạn, trừ phi bạn phải cẩn trọng đề phòng trước. Người dùng hoàn toàn có quyền lựa chọn việc bảo vệ máy tính, dữ liệu cũng như những thông tin cá nhân của mình với những công cụ tiên tiến sẵn có hiện nay và thói quen sử dụng máy tính một cách an toàn.
