Ngày 23-11 vừa rồi, Chủ tịch kiêm nhà đồng sáng lập tập đoàn thương mại điện tử khổng lồ của Trung Quốc Alibaba, tỉ phú Jack Ma, đang trong quá trình đàm phán mua lại tờ báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (South China Morning Post – SCMP) – một tờ báo lớn của Hong Kong (Trung Quốc). Và thương vụ đã thành công khi Alibaba mua lại với giá 2 tỷ đô la Hong Kong, tương đương 262 triệu đô la Mỹ.
Có nhiều lý do khiến Alibaba sẽ muốn giảm thiểu phát tán tin tức này. Việc công ty sở hữu phương tiện truyền thông vốn là một chủ đề khó lường như trường hợp mua lại Washington Post của Amazon.
Bước đi của những tỉ phú công nghệ
Năm 2013, tỉ phú Jeff Bezos, ông chủ Amazon, đã mua tờ Washington Post. Trước đó vào năm 2012, Chris Hughes, một trong những nhà sáng lập Facebook, nắm cổ phần không hề nhỏ trong tạp chí New Republic.
Alibaba hiện đang là công ty tầm cỡ thế giới trong ngành thương mại điện tử. Trong 6 năm qua, Jack Ma đã mua lại cổ phiếu các công ty truyền thông, từ Trung Quốc đại lục mở rộng dần đến Hong Kong.
Vì vậy, việc có mặt trong SCMP Group sẽ mở rộng đế chế của Alibaba, trong việc xuất bản tin tức và cả các phương thức quảng cáo mới.
Xây dựng hình ảnh nước nhà
Về phần mình, Alibaba đã cố gắng để làm rõ mục tiêu trong tương lai. Chủ tịch điều hành Alibaba - Joe Tsai cho biết rằng công ty sẽ không gây áp lực lên hoạt động của tờ báo, nhưng thay đổi dự định sử dụng các nguồn lực của nó “để nâng tầm SCMP lên một cấp độ mới.”
Về việc đưa tin, SCMP vẫn sẽ đảm bảo tính khách quan, chính xác và công bằng. Những quyết định biên tập hằng ngày vẫn sẽ được thực hiện bởi các biên tập viên trong tòa soạn.
Lãnh đạo của Alibaba tuyên bố rằng mong muốn cải thiện hình ảnh của Trung Quốc trong mắt độc giả phương Tây cũng là lý do mua lại SCMP của họ bởi trong bối cảnh các tờ báo nước ngoài đưa tin phiến diện về Trung Quốc cũng ảnh hưởng không nhỏ đến hình ảnh Alibaba trên thi trường quốc tế.
Tuy Alibaba nói rằng chính phủ Trung Quốc không có vai trò gì trong thương vụ này song lập trường vừa nói của công ty tỏ ra gần gũi với lập trường chính phủ Bắc Kinh, vốn đang phê phán ngày càng gay gắt cách thức mà truyền thông phương Tây tường thuật về Trung Quốc, cũng như “cấm cửa” các phương tiện truyền thông phương Tây như Facebook, Google hoạt động ở nước này; ngăn chặn báo điện tử của The New York Times, Bloomberg...
Bản thân tờ The South China Morning Post hàng chục năm qua cũng đã có hàng trăm bài tường thuật cặn kẽ những đề tài mà báo chí nhà nước Trung Quốc bị cấm, chẳng hạn như các vụ scandal chính trị hoặc các trường hợp vi phạm nhân quyền.
Vì vậy, Alibaba muốn thông qua SCMP để thế giới có thêm cách nhìn về Trung Quốc và nếu có thể sẽ suy nghĩ tốt hơn về đất nước họ. Tsai cũng từng nhấn mạnh trong cuộc phỏng vấn với New York Times: “Thứ gì tốt cho Trung Quốc cũng là tốt cho Alibaba.”
Bước đi mạo hiểm về xây dựng "truyền thông số"
Ngoài ra, trong tháng sáu vừa qua, Alibaba đã trả 194 triệu USD để mua cổ phần tại một trong những công ty báo chí và truyền thông có thế lực nhất của Trung Quốc, China Business News.
Đây cũng là một trong những động thái chứng minh Alibaba đang tập trung vào kinh doanh truyền thông với sự đầu tư vào công ty truyền thông Trung Quốc China Business News, một thỏa thuận đang được đàm phán để mua lại Youku Tudou - trang web video trực tuyến lớn nhất của Trung Quốc - và một dịch vụ trực tuyến giống Netflix.
Tiếp theo đó, Alibaba sẽ tăng paywall cho nội dung số của tờ báo - trong đó thiết lập một giới hạn về số lượng các bài viết được đọc miễn phí mỗi tháng. Đồng thời, họ cũng hủy bỏ đề nghị mua lại SCMP của start-up về thương mại điện tử MyDress, thỏa thuận mà trước đó đã được công bố vào tháng 10.
Tạm kết
Alibaba hiện đang là công ty tầm cỡ thế giới trong ngành thương mại điện tử. Việc thâu tóm nhà xuất bản của SMCP cũng như hàng loạt các trang, mạng xã hội của Alibaba không đơn giản chỉ là xây dựng mô hình hỗn hợp dựa trên Internet và báo in truyền thông mà là từng lớp, từng tầng giúp Alibaba xây dựng và "sở hữu" truyền thông cho chính mình cũng như Trung Quốc trong tương lai gần.
